Навоий облусу
Навоий облусу (вилоя́т, өзб. Navoiy viloyati) — Өзбекистан Республикасынын административдик бирдиги.
| Административдик борбор | |
|---|---|
| Б.ири шаары | |
| Расмий тили | |
| Калкы |
873 000 |
| Жыштыгы |
7,88 адам/км² |
| Аянты |
110 800 км² (2- орунда) |
| Тууралыгы | |
| Узундук | |
|
| |
| Убакыт аралыгы | |
| Аббревиатурасы |
UZ-NW |
| Коду ISO 3166-2 |
UZ-NW |
| Автоунаа номурунун коду |
21 (эски үлгүсү 1998—2008), |
| Расмий сайты | |
1982-жылы20-апрелде Бухара менен Самарканд облусунун кошулушунан уюшулган. Облус Казакстан Республикасы, Жызак, Самарканд, Бухара Облусттук жана Каракалпакстан менен чектешет. Аянты 111,0 миң км2. Калкы 767,3 миң (2006); негизинен өзбектер (63,3%), ошондой эле орус (13,5%), казак (11,5%), татар (2,6%), украин (1,4%), каракалпак (1,4%), тажик, азербайжан, беларус жана башка улут өкүлдөрү да жашайт. Калкынын орточо жыштыгы 1 км 2ге 7 киши. Облуста 8 административдик район, 6 шаар (Заравшан, Навои, Кызыл-Тепе, Нура-Тоо, Үч-Кудук, Кармана), 8 шаарча, 53 кыштак бар. Административдик борбору – Навои шаары. Облус Өзбекстандын борбордук бөлүгүндө жайгашкан. Түндүк-батышын Кызыл-Кум чөлү (бийиктиги 992 мге чейин) ээлесе, чыгышында Нура-Тоо кырка тоосу созулуп, түштүгүнөн Заравшан дарыясы агат. Климаты кескин континенттик, чөлдүү. Январдын орточо температурасы –1,9...– 0,6˚С, июлдуку 27,2 –29,6˚С, чөлдө 60–70˚Сге чейин жетет. Жылдык жаан-чачыны 125– 282 мм. Башкы дарыясы – Заравшан. Куймазар суу сактагычы курулган. Ксерофиль бадалдары, эфемер, эфемероид өсүмдүктөрү басымдуу. Кен байлыктары: вольфрам, фосфорит, кварц куму, цемент, акиташ. Алтын кенинин запасы да бар. Өнөр жайынын негизги тармагы – энергетика. Ошондой эле тоо-кен (анын ичинен Навои тоо-кен металлургия комбинаты), химиялык («Навои-азот»), цемент, тамак-аш, курулуш материалы өнөр жай, Навои ГРЭСи иштейт. Өзбек-Америка «Заравшан-Ньюмонт» алтын өндүрүү биргелешкен ишканасы (тоо-кен комбинатынын таштандыларынын негизинде) курулган. Сугат дыйканчылыгы мүнөздүү. Пахта, дан өсүмдүктөрү, бакча, жашылча-жемиш өстүрүлөт. Багбанчылык, жүзүмчүлүк, жибекчилик жана каракөл коюн асыроо (2005-жылы 500 миң даана тери даярдалган; Бухарадан кийинки 2-орунда) өнүккөн. Темир жолунун узундугу 390,7 км (Ташкент – Түркмөнстан, Ташкент – Үч-Кудук), автомобилдики 4,1 миң км (анын ичинен 3,0 миң кми асфальтталган). Облуста жалпы билим берүүчү 362 мектеп (анын ичинен музыкалык, спорт жана адистештирилген), (Ташкент педагогикалык жана техникалык), университеттеринин филиалдары китепканалар, 2 музей бар.
Административдик бөлүнүшү
түзөтүү
Облус 8 административдик районго (туман) бөлүнөт:
- Канимех (1) (Канимех)
- Кызылтепа (3) (Кызылтепа)
- Навбахор (5) (Бешрабат)
- Кармана (2) (Кармана)
- Нурата (6) (Нурата)
- Тамды (7) (Тамдыбулак)
- Учкудук (8) (Учкудук)
- Хатырчы (4) (Янгиработ)
Облустун эң ири шаары жана административдик борбору — Навоий шаары, (128 мың киши).
Облустун курамына 6 шаар, 8 шаар тибиндеги кыштак, 53 айыл кирет.
Шаарлары
түзөтүүШаар тибиндеги кыштактары
түзөтүүКолдонулган адабияттар
түзөтүү- “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 5-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2014. илл. ISBN 978 9967-14-111-7