Пенальти

Пенальти (ошондой эле он бир метрдуу, он эки ярд соккусу) – футболдо 11 метр аралыктан дарбазачы гана коргогон дарбазага айып же жаза катары атайын дайындалган сокку (англисче өлчөө системасы колдонулган өлкөлөрдө - 12 ярд) дарбаза сызыгынан.

Пенальти уруунун тартиби 1891-жылы киргизилген Футбол оюнунун мыйзамдарынын 14-эрежеси "Он бир метрдуу сокку" менен жөнгө салынат.

Тарыхы

Ирландиялык Уильям МакКрам пенальти тебүүнү ойлоп табуучу деп эсептелет. Анын жаза жөнүндөгү идеясы өлүм жазасы (өлүм жазасы) деп аталган. Тобу 1891-жылы футболдун эрежелерине киргизилген .Пенальтини ойлоп табуучусу ирландиялык Уильям МакКрам деп эсептелет. Анын жаза жөнүндөгү идеясы өлүм жазасы (өлүм жазасы) деп аталган . Тапуу футбол эрежелерине 1891-жылы киргизилген

Пенальтини дайындо

Оюнчу топ ойноп жаткан учурда өзүнүн айып аянтчасынын ичинде айып соккусу менен жазалануучу мыйзам бузууларды жасаганда айып сокку берилет.

Пенальтиден түз киргизилген гол эрежеге ылайык аткарылса эсептелет.

Плей-офф матчтарында жеңүүчү негизги жана кошумча убакытта аныкталбаган учурларда пенальти тебүү да берилет.

Процедура

Топ 11 метрлик белгиге коюлган; же 12 ярд.
Тепкан оюнчу так аныкталган.
Дарбазасы тебилип жаткан команданын дарбазачысы топ тепкенге чейин дарбаза сызыгында, алардын мамыларынын ортосунда, тепкен тарапка бетме-бет турат. Дарбазачы дарбаза сызыгын бойлой жыла алат, анын ичинде секирип да, бирок тепкенге чейин тебүүчү тарапка жылууга укугу жок.
Калган бардык оюнчулар (дарбазачы менен тепкичтен башкасы) оюн талаасынын ичинде, айып аянтчасынын сыртында, артта жана тепкенге чейин айып аянтчасынан 9,15 м (10 ярд) кем эмес аралыкта болушу керек (бул аралык талаада белгиленген. айып аянтчага жанаша жаа менен).
Калыстын сигналы боюнча тебүүчү топту алдыга карай тээп, ал (топ) башка оюнчуга тийгенге чейин топко кайра тийбеши мүмкүн.
Топ тепкенде жана алдыга жылганда оюнда болот.
Эгерде таймдын аягында пенальти дайындалса жана пенальти аткарылганга чейинки убакыт бүтсө, соккуну аткаруу үчүн талап кылынган убакыт кошулат. Бул учурда, эгерде топ бир же эки мамыга жана/же кайчылаш дарбазага жана/же дарбазачыга кандайдыр бир тартипте тийип дарбазага тийсе, гол эсептелет. Мындай кырдаалда калыс пенальти аткарылып, тайм качан бүтөрүн аныктайт.

Пенальти гол ыктымалдыгы

Пенальти жасоодо гол киргизүү ыктымалдыгы 72%дан 86%га чейин бааланат.

Бузуулар жана жазалар

Калыс соккуну аткарууга белги берген учурда, 14-эреженин кийинки бардык бузуулары үчүн, калыс соккуну аткарууга мүмкүнчүлүк берет жана тепкендин жыйынтыгына жана кайсы команданын оюнчусу Эрежени бузганына жараша, тигил же бул чечимди кабыл алат:

Тепкыч Оюндун мыйзамдарын бузду

Топ дарбазага кирсе, сокку кайталанат

Топ дарбазага кирбесе, каршылаш команда эреже бузуу болгон жерден кыйыр айып соккусуна укуктуу.

Дарбазачы же анын өнөктөшү Оюндун мыйзамдарын бузса

Топ дарбазага кирип, дарбаза сызыгын кесип өтсө, гол берилет

Топ дарбазага кирбесе, сокку кайталанат

Эки команданын оюнчулары Оюндун мыйзамдарын бузушат

Удар повторяется

Пенальти учурунда оюнчулардын бири да Оюндун мыйзамдарын бузбайт

Топ дарбазага кирсе, гол киргизилет

Топ дарбазага кирбесе, дарбазага сокку берилет

Эгерде топту алдыга жылдыруу учурунда жана ага чейин (топ) дарбаза мамыларына, дарбазага, дарбазачыга, кандайдыр бир оюнчуга тийип калса же оюндан чыкпаса, топко кимдир бирөө же башка бир нерсе тийсе (бул жерден ыргытылган нерсе). турат, куш, бейтааныш ж.б.), сокку кайталанат. Эгерде топ дарбазачыдан же дарбазанын структурасынан кайра көтөрүлгөндөн кийин ага бөтөн нерсе тийсе, түшүрүлгөн топ берилет.

11 метрлик тебүүнү аткарууда атаандашын адаштыруу үчүн чуркоо учурунда алдамчы кыймылдарга жол берилет. Бирок, оюнчу чуркап бүтүп калганда топко урганда финтинг 14-мыйзамды бузуу болуп эсептелет жана спорттук эмес жүрүм-турум катары каралат, бул үчүн оюнчуга эскертүү берилет.

Дагы

Эскертүүлөр

Сергей Гордиенко. Дарбаза(жеткиликсиз шилтеме). (жеткиликсиз шилтеме) // Советтик Беларусь, 06.06.2009
Minutes of the Annual General Meeting of the International Football Association Board. Түпнускадан 2007-жылдын 7-октябрында архивделген
FIFA. Laws of the Game (англ.) // Fédération Internationale de Football Association. — 2015/2016. — С. 45—46. Түпнускадан 2018-жылдын 11-мартында архивделген.
Изилдөө 2015-жылдын 12-февралында Wayback Machine сайтында архивделген // Пенальти атышуулары
Футбол жазалары учурунда финттерге тыюу салынат // Би-Би-Си Орус кызматы
/ IFAB пенальтилер боюнча эрежени өзгөрттү Архивделген 22-май, 2010-ж. Wayback Machine сайтында // Спорт-Экспресс, 2010

Шилтемелер

http://scienceblog.ru/2009/03/31/uchenye-vyveli-formulu-idealnogo-penalti/