Беш мүйүздүү склеротиария

Беш мүйүздүү склеротиария (лат. Sclerotiaria pentaceros (Korov.)) - Бийиктиги 30 см ге чейин жеткен, поликарптык, ийиктей жоон тамырлуу өсүмдүк. Жалбырактары көп санда, кыска саптуу, сабаксыз. Жалбырактары үч ирет канаттай тилкелүү, узундугу 8 см; акыркы бөлүктөрүнүн узундугу 2,5 мм ден ашпайт. Чатыры узундугу бирдей нурлуу, борбордогусу 10 нурдуу, сабаксыз, мөмөлөйт, каптал чатырчалары көпчүлүк учурда мөмөлөбөйт. Чатырчасы 5-7 гүлдүү, гүлдөрү ар жыныстуу, чөйчөкчөсү 5 ланцеттүү-шибегедей, уругу бышып жетилгенде жыгачтанган тишчелүү; желекчелери сары, сүйрү. Мөмөлөрүнүн узундугу 6 мм ге чейин, жарым мөмөлүгү томолок-кырдуу.

Биологиялык өзгөчөлүктөрү

Июлда гүлдөп, августта мөмөлөйт.

Жалпы жана өлкөдө таралышы

Түр Кыргыз тоо кыркасынын батыш бөлүгүнөн чогултулган бир гана типтин үлгүсүнөн белгилүү. Кийинки чогултулгандары, балким, Schrenkia же Schtschurowskia тукумдарына таандык деген күмөнү бар.

Өсүү шарттары

Үлгүсү таштуу-шагылдуу тоо беттеринин деңиз деңгээлинен 1700-1900 м бийиктиктеринен чогултулган.

Саны

Кийинки издөөлөрдөн табылган эмес.

Чектөөчү факторлор

Балким, чексиз мал жаюу.

Өстүрүү

Маалымат жок.

Уюштурулган коргоо аракеттери

Казак ССРинин Кызыл китебине киргизилген (1981), себеби Аксу-Жабаглы коругунда тиешелүү биотоптору бар, ошондуктан түр жөнүндө такталбаган маалыматтар берилген. СССРдин Кызыл китебине киргизилген (1984). Кыргызстанда Кызыл китепке 1985-жылы киргизилген.

Коргоо үчүн зарыл аракеттер

Жаратылыштан түрдү издөө иштерин улантып, ботаникалык заказник уюштуруу.

Статусу

CR B2ab( i i i ) . Монотиптүү тукумдун эндеми.

Колдонулган адабияттар

• Кыргыз Республикасынын Кызыл китеби 2-басылышы – Бишкек: 2006. – 544 б. – ISBN 9967-23-367-2