Турдуева Азиза Сүйүнбаевна
Азиза Сүйүнбаевна Турдуева (орус тилинде: Азиза Суюмбаевна Турдуева; англисче: Aziza Turdueva; 30.5.1971-ж.) – тарых илимдеринин кандидаты, манас таануучу, дипломат.
Кыскача өмүр таржымакалы
түзөтүүАзиза Сүйүнбаевна Турдуева 1971-жылдын 30-майында Кыргызстандын борбору Бишкек шаарында туулган. Атасы – Сүйүнбай Турдуев, энеси – Базаргүл Эшмурзаева.
1988-жылы Ош облусуна караштуу Өзгөн шаарындагы Фрунзе атындагы № 1 орто мектепти алтын медаль менен аяктаган.
1988-93-жылдары Бишкектеги Кыргыз Мамлекеттик Университетинин (азыркы Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз Улуттук Университети) тарых факультетинде окуган.
1993-жылы А.Турдуева Тарых факультетин артыкчылык менен аяктаган.
1993-96-жылдары КМУнун аспирантура бөлүмүндө окуган. Ушул эле жылдары КУУнун Мамлекеттик башкаруу жана укук факультетинде “Мамлекеттик башкаруу жана укук” адистиги боюнча кошумча окуп, ЖОЖдун экинчи адистигин кызыл диплом менен аяктаган.
1990-жылдардын башында кыргыз окумуштууларынан алгачкылардан болуп, бир нече жолу Кытайга илимий сапарга чыгып, Синьцзянь аймагындагы кыргыздардын тарыхы, Кызыл-Суу Кыргыз автоном аймагынын 1950-1990-жылдардагы социалдык-экономикалык өнүгүү тарыхы жана Чыгыш Теңир-Тоо калктарынын этнографиясы боюнча иликтөөлөр жүргүздү.
1993-1996-жж. К.И.Скрябин атындагы Кыргыз Улуттук Айыл чарба Академиясында Политология кафедрасында окутуучу болуп иштеген.
А, Турдуева 1997-жылы кытайлык кыргыздардын тарыхы, асыресе, Кызыл-Суу Кыргыз автоном аймагынын 1950-1990-жылдардагы социалдык-экономикалык өнүгүү тарыхы боюнча кандидаттык диссертациясын коргогон.
1996-жылдан 2006-жылга чейин, А.Турдуева “Азаттык” үналгысында (Эркин Европа / Азаттык үналгысынын Кыргыз кызматында) Бишкектеги бөлүмүндө жана Прага (Чех Республикасы) шаарындагы баш кеңсесинде иштеген.
1997-1999-жылдары И.Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик университетинде Тарых жана Политология кафедрасында окутуучу болуп иштеген. Анын ичинде 1998-99-жылдары университеттин Илимий бөлүмүнүн башчысы кызматын аркалаган.
2000-2001-жылдары БУУнун Өнүгүү программасынын Дүйнөлүк экологиялык фондунун программасынын иш-аракетин жүзөгө ашыруу боюнча эксперттик комиссиянын мүчөсү болуп иштеген.
2000-2005-жылдары Согушту жана тынчтыкты чагылдыруу институту (IWPR, Улуу Британия) менен тыгыз кызматташып, анын аналитикалык макалалары англис жана орус тилдеринде жарыяланып турду.
2006-жылдан тартып мамлекеттик кызматка өттү.
2006-жылы Азиза Турдуева Кыргызстандын Тышкы иштер министрлигинин Маалымат башкармалыгын жетектеди.
2007-2008-жж. Ош облусунун губернаторунун орун басары болуп иштеди.
2009-ж. Тышкы ишетр министрлигинин Маалымат башкармалыгынын жетекчиси, министрликтин расмий өкүлү кызматын өтөдү.
2010- 2014-жж. Азиза Турдуева Кыргызстандын Орусия Федерациясынын Новосибирск шаарындагы Вице-консулдугун жетектеген. Консулдук округ Новосибирск, Иркутск, Омск, Томск облустарын,Красноярск, Алтай крайларын, Алтай Республикасын, Бурятия Республикасын, Хакасия Республикасын, Тыва Республикасын жана Орусиянын Сибирь округундагы башка субъекттерин камтыйт.
2015-июнь 2016-жж. Тышкы иштер министрлигинин Биринчи саясий департаментинин кеңешчиси болуп иштеди.
2016 - 2019-жж. - Кыргыз Республикасынын Президентинин Аппаратына караштуу Кыргызстан элинин тарыхый жана маданий мурастары "Мурас" Фондунун Төрага орун басары кызматын аркалаган.
2020-ж. - 2022 -жж. май айы - Кыргыз Республикасынын Өкмөт Аппаратынын Эл аралык кызматташтык бөлүмүнүн эксперти.
2023-ж. тарта Кыргыз Республикасынын Президентинин Администрациясынын Тышкы саясат бөлүмүнүн эксперти.
Кыргыз таануудагы салымдары
түзөтүүАзиза Турдуева Кытайдагы кыргыздардын тарыхы жана этнографиясы, КЭРдеги кыргыз дастанчылары жана манасчылары, ошондой эле Кызыл-Суу Кыргыз автоном аймагынын 1950-1990-жылдардагы социалдык-экономикалык өнүгүү тарыхы тууралуу бай маалымат топтогон окумуштуу.
Анын эмгектери Кыргызстанда, Кытайда, Орусияда, Казакстанда кыргыз, орус жана кытай тилдеринде жарык көргөн.
Үй-бүлөсү
түзөтүүҮй-бүлөлүү.
Үч баласы бар (Медербек, Ариана жана Бекжан).
Илимий жана коомдук ишмердүүлүгү
түзөтүүКыргызстан жаш тарыхчылар жамаатынын мүчөсү болгон (1989-95).
Кыргыз Тарых Коому эл аралык коомдук бирикмесинин мүчөсү (2012-жылдан).
Эмгектеринин чакан тизмеси
түзөтүү- Кытайдагы кыргыздардын социалдык абалы (1950– 1990-жж.). / Ред. Эгемберди Маанаев. – Бишкек, 2001. - 173 бет. (монография). - ISBN 9967-506-98-9.
- Кытайдагы кыргыздардын 1950–1990-жж. демографиялык абалына карата // Вестник Кыргызского государственного университета им. И. Арабаева. – Бишкек, 2005. – С. 64-67.
- Шинжаңдын Кызылсуу Кыргыз автономиялуу облусунда 1950-жж. агрардык реформанын жүргүзүлүшү // Наука и новые технологии. №7-8. – Бишкек, 2008. – С. 64-66
- О социальном положении кыргызов, проживающих в КНР (1950-е гг.) // Наука и новые технологии. №7-8. – Бишкек, 2008. – С. 159-162.
- Кызылсуу Кыргыз автономиялуу облусу «чоң секирик» жана «маданий төңкөрүш» мезгилинде // Социально-гуманитарные науки. – Бишкек, 2008. – С. 24-32.
- Кытай Эл Республикасынын Шинжаң аймагындагы экономикалык өзгөрүүлөр //Агропресс. – Бишкек, 2006. – С. 42-47.
- О некоторых демографических изменениях кыргызов, проживающих в КНР (1950- 1990-гг) // Вестник ПГУ. – Павлодар, 2008. №4. – С.59-68.
- К вопросу экономического и социального развития Кызылсуу кыргызской автономной области СУАР КНР (1950– 1980-е гг). // Вестник ПГУ. – Павлодар, 2008. №4. – С.69-75.
- Кытайдагы кыргыздардын социалдык абалы // Сборник научных трудов. Кыргызский Государственный педагогический университет им. И. Арабаева. – Бишкек, 1997. – С. 34-38.
- Шинжаң кыргыздарынын тарыхына карата // Сборник научных трудов. Кыргызский Государственный педагогический университет им. И.Арабаева. – Бишкек, 1997. – Б. 53-59.
- Шинжаң кыргыздарынын эл агартуу тармагындагы маселелер // Женщина и образование. Сборник научных трудов и докладов международной конференции. – Бишкек, 1997. –С. 126-128.
- Шинжаң кыргыздардын эл агартуу тармагындагы өзгөрүүлөр (1950-1980-жж.) //Женщина и образование. Сборник научных трудов и докладов международной конференции. – Бишкек, 1996. – С.126-128.
- Кытайдагы кыргыздардын адабият тармагындагы жетишкендиктер // Гуманитардык илимдердин актуалдуу маселелери. Кыргыз агрардык академиясында өткөрүлгөн илимий-практикалык конференциянын материалдары. 1-бөлүм. – Бишкек, 1997. – Б.86-93.
- Кытайдагы кыргыздардын демографиялык өзгөрүүлөр (1950-1990-жж.). Гуманитардык илимдердин актуалдуу маселелери. Кыргыз агрардык академиясында өткөрүлгөн илимий-практикалык конференциянын материалдары. – Бишкек, 1997. - 1-бөлүм. – Б.125-132.
- Шинжаң кыргыздарынын тарыхына карата. / Сборник научных трудов. Кыргызский государственный педагогический университет им.И.Арабаева. – Бишкек, 1997. – Б.53-59.
- Кытайдагы кыргыздардын социалдык абалындагы маселелер (1950-1990-жж.). Сборник научных трудов. Кыргызский государственный педагогический университет им.И.Арабаева. – Бишкек, Б.124-130.
- Шинжаң кыргыздарынын эл агартуу тармагындагы реформа (1950-1970-жж.) // Эл агартуу. – Бишкек, 1997. – Б.63-66.
- Кытай кыргыздарынын тарыхынан // Ала-Тоо. – Бишкек, 1997. – Б. 3-26.
- Жусуп Мамай – кыргыз элинин залкар манасчысы. // “Манас” эпосунун 1000-жылдыгына карата уюштурулган илимий конференциясынын материалдары. -–Бишкек, 1995. – Б.29-31.
- Ысакбек Мону уулу – кыргыздардын алгачкы генералы. // “Манас” эпосунун 1000-жылдыгына карата уюштурулган илимий конференциясынын материалдары.. – Б.142-144.
- “Кайың барбы кыргыз балта чаппаган” Кыргыз Руху. – 1995. – 28-июль.
- Боордошторубуздун эрдиги. – Кыргыз Туусу. – 1995. – 29-июнь.
- Шинжаң кыргыздары. Заман. 1995. – 28-июль.
- Кытайдагы кыргыздарда “Манас” эпосун изилдөө. Кут билим. 1995. – 18-август.
- Кызыл-Суунун кыраандары. – Кыргыз Туусу. – 1995. – 25-август.
- Трудовые мигранты Кыргызстана в Хакасии (Российская Федерация) // Материалы научной конференции. – Абакан, 2013.