Чоң үмүттөр
"Чоң үмүттөр" (англ. Great Expectations) — Чарлз Диккенстин он үчүнчү жана акыркы романдарынын бири. Чыгарма Пип каймана аттуу жетим баланын өсүп-жетилишин жана өнүгүшүн сүрөттөйт. Бул биринчи жак менен баяндалган "Дэвид Копперфилдден" кийинки Диккенстин экинчи романы.Роман биринчи жолу Диккенстин сериалы катары "Жыл бою" аттуу апталык журналда 1860-жылдын 1-декабрынан тарта 1861-жылдын августуна чейин жарыяланып турган. 1861-жылы октябрда Chapman and Hall басмаканасы романды үч том менен басып чыгарган.
Романдагы окуялар Кентте жана Лондондо 19-кылымдын биринчи жарымында болуп өтөт. Чыгарма Диккенстин айрым унутулгус көз ирмемдерин, жаш Пип качып кеткен күнөөкөр Абел Мэгвитчти көрүстөндө жолуктуруп калганын тууралуу маалыматтарды камтыйт. "Чоң үмүттөр" жокчулук, абак кемелери, чынжырлар жана өлүмгө чейинки мушташтар сыяктуу өтө ашыкча образдуулукка жана элдик маданиятка сиңип кеткен түркүн түстүү каармандарга толгон. Түркүн түстүү каармандарга адаттан тыш Мисс Хавишам, сулуу бирок муздак Эстелла жана Бул эн сонун Miss Havisham, кооз, бирок суук Эстелла жана баёо темир уста Жо кирет. Диккенс өз эмгегинде байлык менен жакырчылыкты, сүйүү менен баш тартууну, ошондой эле жакшылык бара-бара жамандыкты басып коюшу тууралуу темаларды көтөргөн. Окурмандар менен адабият сынчыларынын арасында популярдуу болгон "Чоң үмүттөр" көп тилдерге которулуп, ар кандай медиа түрлөрүнө көп жолу ылайыкташылган.
Роман жарык көрөөрү менен дээрлик дүйнөлүк баага татыган. Диккенстин замандашы Томас Карли "болбогон Пип" деп романга кемсинтүүчү мамиле кылганы менен ар бир жарык көргөн бөлүмдү "оозу толо күлкү" менен кабыл алган. Кийинчерээк Жорж Бернард Шоу романды "баары бир бүтүн жана дайыма чынчыл" деп мактаган. Китептери улам басылып чыгарылган сайын Диккенс "Чоң үмүттөргө" болгон элдин жообу менен сатылышына ыраазы болгон. Качан гана чыгарманын мазмуну Диккенстин оюнда жарала баштаганда жазуучу аны "аябай таза, жаңы жана гротеск идея" деп атаган.