Шумер жана түрк диалекттеринин тарыхый байланышы жана түрк тилинин жашы маселеси
"Шумер жана түрк диалекттеринин тарыхый байланышы жана түрк тилинин жашы маселеси", " Şumer žana türk dialektterinin taryxyj bajlanyşy žana türk tilinin žaşy maselesi" - Осман Недим Туна жазган шумер жана түрк тилдери арасындагы байланышты салыштырмалуу изилдөө китеби. Китепти Түрк тили мекемеси чыгарган.
Жазуучунун тезиси боюнча, ар бир тилде башка тилдерден өткөн сөздөр табылышы мүмкүн, ошентип, шумерологдар да (мисалы, Ландсбергер (Landsberger)) шумер тилиндеги тексттерде кезиккен, бирок шумер тилине таандык болбогон, түндүктөн (Анатолия аймагынын чыгышынан) бир элден алынган болуш керек деген сөздөрдү тизмелеген. Изилдөөчү ошол сөздөрдүн үстүндө иштеп жана лингвистикалык ыкмалар менен 166-сы түрк тилинин сөзү деп далилдейт.
| Шумерче | Карачай Түркчөсү | Түркия Түркчөсү |
|---|---|---|
| аз | аз | Az |
| баба | ата | Baba (ata) |
| gaba | gabara | Yünlü yelek |
| daim | dayım | Doyum, doyma |
| me | men | Ben |
| mu | Bu, ol | Bu, o |
| ne | ne | Ne |
| Ru | ur | Vur |
| Er | er | Er, asker |
| Tu | Tuv- | Doğ- |
| Tud | tuvdu | doğdu |
| Ed | öt | geç |
| Çar | çarh | çark |
| guruvaş | karavaş | Kadın köle |
| uş | üç | üç |
| üd | ot | Od, ateş |
| Uzuk | uzun | uzun |
| Tuş | tüş- | in-, aşağı inmek |
| эшик | Eşik | Eşik ,kapı |
| аур | avur | ağır |
| Jau | Jav/cav | Yağ |
| Jen | Jer/cer | Yer |
| Egeç | egeç | kızkardeş |
| Or | or | Orak çalmak |
| кал | kal- | Kal- |
| кыз | kız | Kız |
| куш | kuş | Kuş |
| Uat | uvat- | Ufala-, kır- |
| Jarık | Jarık/carık | Aydınlık, ışık |
| Jaz | Jaz/caz- | Yaz- |
| Jün | Jün/cün | Yün |
| Jol | Jol/col | Yol |
| Jır | Jır/cır | Türkü, şarkı (Ir) |
| Jarım | Jarım/carım | Yarım |
| Çolpan | çolpan | Sabah yıldızı |
| Çibin | çibin | Sinek (cibin-lik) |
| İrik | İrk/irik | 5 yaşındaki koç |
| Kur | kur | Kur- |
| koru | koru | Koru- |
| küre | küre | Küre- |
| Kadau | kadav | Sürme kilit |
| Kan | kan | Kan |
| San | san | Sayı |
| ikki | eki | İki |
| Buz | buz | Boz |
| Üz | üz | Kopar |
| Süz | süz | Süz |
| Ez | öz | Öz, kendi |
| Ör | öl | Öl |
| ul | ul | Oğul |