Түрк тилдери: нускалардын айырмасы
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
No edit summary |
remove useless html |
||
1-сап:
{{Бириктирүүгө|2018-06-13|1-Түрк тилдериниң жакындыгы|2-Түрк тилдери}}
[[File:Bilge_Tonyukuk_Monument.jpg|thumb
'''Түрк тилдери''' — генетикалык жана типологиялык жалпы белгилер менен мүнөздөлгөн жакын тектеш тилдердин тобу. Түрк тилдеринде сүйлөгөн элдер мурдагы [[СССР|ССРС]], [[Румыния]], [[Түркия]], [[Иран]], [[Ооганстан]], [[
Түркий тилиндеги негизги бөтөнчөлүктөр: үндүү тыбыштар таңдай жана эрин күүсү боюнча ээрчишет; ассимиляцияланат, сөз жасоо жана сөз өзгөртүү агглютинация жолу менен ишке ашат; род категориясы жок, предлог ордуна жандоочтор қолдонулат; сүйлөмдө же сөз айкашында аныктооч аныкталгычтан мурда келет. Түрк тилдеринин алтай тилдерине мүнөздүү жалпылыкты сактаса да, өзүнө жакын тектеш тилдердин (Моңгол, тунгус, манчжур) алда канча бөлүнүп чыккан. Өнүгүү процессинде өз алдынча диалектилер жана тилдер пайда болгон. Түрк тилдери төмөнкүдөй классификацияланат:
1) Огуз тилдеринин тобу. Огуз түркмөн топчосу (М.Кашгаринин эмгектери боюнча белгилүү Х-XI кк огуз тили; азыркы түркмөн жана түндүк Кавказдагы түркмөн тилдери);
2) Кыпчак тилдеринин тобу: азыркы татар жана башкырт тилдери, байыркы кыпчак тили, кумук, каракалпак, ногой, казак тилдери ж.б.
3) Карлук тобу:
3.1) карлук уйгур топчосу (караханийлер мамлекетинин тушундагы 10-11 қылымдагы жана андан кийинки жазма эстеликтердин тили);<br />▼
▲3.1) карлук уйгур топчосу (караханийлер мамлекетинин тушундагы 10-11 қылымдагы жана андан кийинки жазма эстеликтердин тили);
4) Карлук-хорезм топчосу (байыркы өзбек тили, уйгур тилдери).<br />▼
Түрк тилдерин жана анын орус тили менен карым–катышын иликтөө байыркы мезгилдерде эле болгон. Бирок түрк тилдери [[Орусия|Орусияда]] жана чет өлкөлөрдө илимдин атайын объектиси катары 19-кылымда гана изилдене баштаган.<br />▼
▲Түрк тилдерин жана анын орус тили менен карым–катышын иликтөө байыркы мезгилдерде эле болгон. Бирок түрк тилдери [[Орусия|Орусияда]] жана чет өлкөлөрдө илимдин атайын объектиси катары 19-кылымда гана изилдене баштаган.
Белгилүү түркологдор: [[В.В.Радлов]], [[П.М.Мелиоранский]], [[Ф.Е.Корш]], [[В.А.Богородицкий]], [[Э.В.Севортян]], [[М.Ресянен]], [[Б.М.Юнусалиев]], [[В.Томсен|В.Томсендер]]<br />▼
▲Белгилүү түркологдор: [[В.В.Радлов]], [[П.М.Мелиоранский]], [[Ф.Е.Корш]], [[В.А.Богородицкий]], [[Э.В.Севортян]], [[М.Ресянен]], [[Б.М.Юнусалиев]], [[В.Томсен|В.Томсендер]]
==Классификация==
Line 63 ⟶ 65:
== Кошумча ==
* [[Түрк тилдеринин жакындыгы]]
==References==
| |||