Штат: нускалардын айырмасы

Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
м Робот: Автоматизированная замена текста (-Юридика аталгылары менен түшүнүктөрүнүн орусча-кыргызча түшүндүрмө сөздүгү. +[[Юридика аталг...
No edit summary
1-сап:
'''Штат''' (нем. {{lang-de|Staat}} «мамлекет, өкмөт») — бир катар федералдык түзүлүштөрдө (мамлекеттерде) суверендүүлүктүн белгилүү бир деңгээлине ээ болгон административдик-аймактык бирдиктердин аталышы. Штаттын укуктук жана юридикалык статусу, ошондой эле анын бийлик органдарынын компетенттүүлүгүнүн көлөмү жана деңгээли биримдиктин [[конституция|конституциясы]] менен аныкталат<ref name=bse/>. Кээ бир штаттарда өзүнүн конституциясы бар.
'''Штат''' (англ. <i>state</i> – мамлекет) – кээбир өлкөлөрдөгү (АКШ, Бразилия, Венесуэла, Мексика, Нигерия ж. б.) кошуундук субъектилеринин аталышы. Ш-тын укуктук абалы, анын бийлик органдарынын ыйгарым укук көлөмү, борбордук өкмөт менен өзара мамилеси кошуундук конституция тарабынан аныкталат. Айрым өлкөлөрдүн (АКШ, Мексика) Ш-нын өз конституциялары бар. Ш-тын башында ыйгарым укуктары мамлекет башыныкына кандайдыр бир деңгээде окшошуп кеткен, шайлануучу же дайындалуучу губернатор турат. Ш-тын мыйзам чыгаруу органы адатта эки палаталуу болот. Өз сот тутуму, эреже катары, өз кылмыш-жаза жана жарандык мыйзамдарына ээ. Эгемен мамлекет болуп саналбайт.
 
Штатты калк тарабынан шайланган же [[Федерация|федералдык мамлекеттин]] түзүүчү бөлүгүнүн башчысы же [[Унитардык мамлекет|унитардык мамлекеттин]] административдик бирдигинин башчысы болуп дайындалган [[губернатор]]<ref name=bse/> башкарат.
== Колдонулган адабияттар ==
 
*[[Юридика аталгылары менен түшүнүктөрүнүн орусча-кыргызча түшүндүрмө сөздүгү]]. Илимий-маалымдама басылыш/АРД/Чекки долбоору, авторлор жамааты. – Б.: 2005, ISBN 9967-428-14-7
Өлкөнүн [[парламент]]инин жогорку палатасында ар бир штаттын өкүлдөрү болот, алардын саны мыйзам менен аныкталат - ал штаттын калкына байланыштуу болушу мүмкүн (мисалы, [[Индия]]), же ар бир штаттын парламентте бирдей өкүлү бар (мисалы, [[АКШ]], [[Бразилия]])<ref name=bse/>).
[[Категория:Юридикалык аталгылар жана түшүнүктөр ]]
 
Федералдык эквиваленти бар штаттык мекемелер жана кызмат ордулар үчүн терминология федералдык деңгээлден айырмаланат (мисалы: президент - губернатор, өкмөт - штат кеңеши, улуттук ассамблея - штаттын жалпы ассамблеясы).
 
== Штат камтыган мамлекеттердин тизмеси ==
{|class="wikitable sortable" style="text-align:right" width="100%"
|-
! Өлкө || Штаттардын саны || Эң чоң штат || Эң кичинекей штат || Эң калктуу штат || Эң аз элдүү штат
|-
|{{Флагификация|Австралия}} || align=center|[[Австралиянын административдик бөлүнүшү|6]] || [[Файл:Flag_of_Western_Australia.svg|22px|border]] [[Батыш Австралия]] (2 645 615) || [[Файл:Flag_of_Tasmania.svg|22px|border]] [[Тасмания]] (90 758) || [[Файл:Flag_of_New_South_Wales.svg|22px|border]] [[Жаңы Түштүк Уэльс]] (7 099 700) || [[Файл:Flag_of_Tasmania.svg|22px|border]] [[Тасмания]] (502 600)
|-
|{{Флагификация|Бразилия}} || align=center|[[Бразилиянын административдик бөлүнүшү|26]] || [[Файл:Bandeira_do_Amazonas.svg|22px|border]] [[Амазонас]] (1 570 745) || [[Файл:Bandeira_de_Sergipe.svg|22px|border]] [[Сержипи]] (21 910) || [[Файл:Bandeira do estado de São Paulo.svg|22px|border]] [[Сан-Паулу (штаты)|Сан-Паулу]] (40 442 795) || [[Файл:Bandeira_de_Roraima.svg|22px|border]] [[Рорайма]] (451 227)
|-
|{{Флагификация|Венесуэла}} || align=center|[[Венесуэланын административдик бөлүнүшү|23]] || [[Файл:Flag of Bolívar State.svg|22px|border]] [[Боливар (Венесуэланын штаты)|Боливар]] (240 528) || [[Файл:Flag of Nueva Esparta.svg|22px|border]] [[Нуэва-Эспарта (Венесуэла)|Нуэва-Эспарта]] (1 150) || [[Файл:Flag of Zulia State.svg|22px|border]] [[Сулия]] (3 620 200) || [[Амасонас (Венесуэла)|Амасонас]] (142 200)
|-
|{{Флагификация|Индия}} || align=center|[[Индиянын административдик бөлүнүшү|28]] || [[Раджастхан]] (342 236) || [[Гоа]] (3702) || [[Файл:Seal_of_Uttar_Pradesh.png|22px|border]] [[Уттар-Прадеш]] (190 891 000) || [[Файл:Seal of Sikkim color.png|22px|border]] [[Сикким]] (540 493)
|-
|{{Флагификация|Малайзия}} || align=center|[[Малайзиянын административдик бөлүнүшү|13]] || [[Файл:Flag of Sarawak.svg|22px|border]] [[Саравак]] (124 450) || [[Файл:Flag_of_Perlis.svg|22px|border]] [[Перлис (штаты)|Перлис]] (821) || [[Файл:Flag_of_Selangor.svg|22px|border]] [[Селангор]] (5 411 324) || [[Файл:Flag_of_Perlis.svg|22px|border]] [[Перлис (штаты)|Перлис]] (227 025)
|-
|{{Флагификация|Мексика}} || align=center|[[Мексиканын административдик бөлүнүшү|31]] || [[Файл:Flag_of_Chihuahua.svg|22px|border]] [[Чиуауа]] (244 938) || [[Файл:Flag of Tlaxcala.svg|22px|border]] [[Тласкала (штаты)|Тласкала]] (4016) || [[Файл:Flag of Mexico (state).png|22px|border]] [[Мехико (штаты)|Мехико]] (15 175 862) || [[Файл:Flag_of_Baja_California_Sur.svg|22px|border]] [[Түштүк Ылдыйкы Калифорния]] (424 041)
|-
|{{Флагификация|Микронезия}} || align=center|[[Микронезия Федеративдүү Штаттарынын административдик бөлүнүшү|4]] || [[Файл:Flag of Pohnpei (1977-1992).gif|22px|border]] [[Понпеи (штаты)|Понпеи]] (346) || [[Файл:Flag of Kosrae.png|22px|border]] [[Кусаие (штаты)|Кусаие]] (110) || [[Файл:Flag of Chuuk.svg|22px|border]] [[Чуук (штаты)|Чуук]] (53 595) || [[Файл:Flag of Kosrae.png|22px|border]] [[Кусаие (штаты)|Кусаие]] (7 686)
|-
|{{Флагификация|Нигерия}} || align=center|[[Нигериянын административдик бөлүнүшү|36]] || [[Нигер (штаты)|Нигер]] (76 363) || [[Лагос (штаты)|Лагос]] (3 475) || [[Кано (штаты)|Кано]] (13 383 682) || [[Эбоньи (штаты)|Эбоньи]] (1 739 136)
|-
|{{Флагификация|АКШ}} || align=center|[[АКШнын административдик бөлүнүшү|50]] || [[Файл:Flag_of_Alaska.svg|22px|border]][[Аляска]] (1 717 854) || [[Файл:Flag_of_Rhode_Island.svg|22px|border]] [[Род-Айленд]] (4 005) || [[Файл:Flag_of_California.svg|22px|border]] [[Калифорния]] (37 253 956) || [[Файл:Flag_of_Wyoming.svg|22px|border]] [[Вайоминг]] (532 668)
|}
 
== Колдонулган адабияттарадабият ==
*[[Юридика аталгылары менен түшүнүктөрүнүн орусча-кыргызча түшүндүрмө сөздүгү]]. Илимий-маалымдама басылыш/АРД/Чекки долбоору, авторлор жамааты. – Б.: 2005, ISBN 9967-428-14-7]]
 
== Шилтемелер ==
{{State-stub}}
{{которуу|en|Federated state}}
 
[[Категория:Административдик аталгылар]]
"https://ky.wikipedia.org/wiki/Штат" булагынан алынды