Дериватив
Туунду аспап (дериватив) - тараптар базалык активге карата укукка ээ болгон же белгилүү иш-аракеттерди жасоого милдеттенген келишим (контракт). Негизги актив финансылык баалуу кагаз, индекстер, пайыздар, кредиттик рейтинг, чийки зат, валюта, товар, баалуу металлдар ж.б. болушу мүмкүн.[1]
Түрлөрү түзөтүү
Туунду контракттар "биржадан тышкары" же биржалык болушу мүмкүн.[2] Биринчи вариантта дериватив параметрлери, ошондой эле маржа-колл шартынын болушу же жоктугу, келишимдерди кандайдыр бир стандартташтыруусуз тараптардын ортосунда эркин макулдашылат (эреже катары, алардын жок дегенде бири финансылык мекеме болуп саналат). Биржа веривативдеринин экинчи вариантында – контракттын параметрлери биржа менен стандартташтырылган, анда милдеттүү маржа-колл менен аспаптар сатылат. Андан башка, биржанын бул түрү, бардык операцияларды жөнгө салууга жооптуу болуп, ар дайым бардык сүйлөшүүлөрдүн тараптарынын бири болуп саналат. Ошондой эле CFD (баалардын айырмачылыгына контракт) аркылуу соода кылууга болот. Келишимдин бул түрү көбүрөөк финансылык рычагдарды камсыз кылат, анткени операциянын башталышында бир аз накталай акча же таптакыр талап кылынбайт.[3]
Негизги түрлөрү түзөтүү
Форвард – сатып алуучу жана сатуучу келишим түзүлгөн күнгө белгиленген баада белгилүү бир суммадагы товарларды (товарларды же финансылык активдерди) келечекте сатып алууга же сатууга милдеттенет.[4]
Фьючерс - активди сатып алуу-сатуу келечектеги датага коюлган баада белгиленген келишим.[5]
Опциондук контракт — сатып алуучуларга же сатуучуларга келечекте (опциондун жарактуу мөөнөтү) базалык активди алдын ала белгиленген баада (страйк деп аталган опционду сатуу баасында,) бирок милдеттүү түрдө эмес сатып алуу же сатууга укук берген келишим.[6]
Своп — келечектеги ар кандай даталарда тараптардын ортосундагы төлөмдөрдүн агымын белгилеген келишим.[7]
Шилтемелер түзөтүү
- ↑ Derivative Definition. investopedia.com. Текшерилген күнү 24 -март (жалган куран) 2022.
- ↑ A Basic Guide To Financial Derivatives. forbes.com. Текшерилген күнү 24 -март (жалган куран) 2022.
- ↑ CFD brokers. comparebrokers.co. Текшерилген күнү 24 -март (жалган куран) 2022.
- ↑ What is a Forward Contract?. corporatefinanceinstitute.com. Текшерилген күнү 24 -март (жалган куран) 2022.
- ↑ Who Is Trading in the Futures Markets and Why It Matters. agecon.unl.edu. Текшерилген күнү 24 -март (жалган куран) 2022.
- ↑ What is an option?. investopedia.com. Текшерилген күнү 24 -март (жалган куран) 2022.
- ↑ Regulators are looking at the vastly complicated, fast-growing world of credit derivatives. money.cnn.com. Текшерилген күнү 24 -март (жалган куран) 2022.