Досалиева Бүбүкан Акматжановна

Бүбүкан Досалиева Журналист, илимпоз Бүбүкан Досалиева.
Жалпы маалымат

Төрөлгөндө берилген аты:	Бүбүкан Досалиева
Туулган жылы:	1958-жыл 01-жетинин айы
Туулган жери:	Саруу айылы, Жети-Өгүз району, Ысык-Көл облусу
Өлкө:	Кыргызстан
Каза болгон жылы:	2020-жыл 05-теке айы
Иштеген жери:	“Азаттык Медиа” мекемесинин журналисти
Ишмердүүлүгү:	журналист, окумуштуу
Альма-матер:	Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз Улуттук Университети, 1983-ж.
Илимий тармагы:	журналистика, саясат таануу
Мурда аткарган кызматтары:	КТРКда алып баруучу, продюсер, редактор “Азаттык” үналгысынын Бишкектеги кабарчысы, редактор, сыналгы продюсери КУУнун, БГУнун журналистика кафедрасынын доценти; ж.б.
Наамы. Сыйлыктары:	“Кыргыз Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмери” ардак наамы (2005), Эл аралык Айтматов академиясынын анык мүчөсү (1994); ж.б.

Бүбүкан Акматжан кызы Досалиева (Bübükan Dosalieva; орусча Бюбюкан Акматжановна Досалиева; 01.11.1958 -- 05.7.2020) – Кыргызстандагы белгилүү журналист айым, саясат таануучу, педагог, саясат таануу илимдеринин кандидаты, "Кыргыз Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмери” ардак наамынын ээси (2005); Эл аралык Айтматовдук Коомдук Академиянын журналистика боюнча академиги (1994). Азыркы тапта – «Азаттык» үналгысынын журналисти.

Кыскача өмүр таржымакалы

Бүбүкан Акматжан кызы Досалиева 1958-ж. 1-ноябрда Кыргызстандын Ысык-Көл облусундагы Жети-Өгүз районунун Саруу айылында туулуп, ошол эле кыштакта орто мектепти ийгиликтүү аяктаган.
Атасы - Акматжан Досалиев (1930-жылы туулган), апасы - Бейшекан Досалиева (1934-ж. туулган). Алар өмүр бою айылдап иштеп, ардагер болгон (апасы Ак-Суу районуна караштуу Кереге-Таш айылында туулган).

Чоң атасы Досалы Күрөңкөй уулу өз доорундагы билим-таалимдүү киши болгон, ошондуктан аны кадырлап Молдоке дешчү. Ал Маргалаңдан Кашкарга мата ташыган эл аралык соода кербендерине нечен ирет Ысык-Көлдүн чек ара аймагында жол көрсөткөн деп да айтышат.
Совет бийлигинин башында Досалы ата айылда артел башчысы болгон. Сталиндик куугунтук учурунда "9 торпок жоготту" деген кине менен 1939-жылы Ыраакы Чыгышка айдалган. Улуу согуш башталаарда андан "карагай кыйып жатабыз" деген кат келген. Досалы атанын качан жана кайсы жерде өлгөнү так эмес.

1976–1977- Жети-Өгүз районундагы Саруу айылындагы Куйбышев атындагы колхоздун колхозчусу болуп эмгек жолун айылда баштаган.
1977–1978 – Бишкек шаарындагы Кыргыз Мамлекеттик университетинин (КМУ; азыркы Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети) даярдоо бөлүмүнүн угуучусу болгон.
1978–1983
КМУнун журналистика бөлүмүндө күндүз окуган.
1983–1985 – Бишкекте Республикалык балдар китепканасынын библиографы, илимий-методикалык бөлүмдүн ага редактору болуп иштеген.
1985–1993 – Кыргыз ССРинин Мамлекеттик телерадиоберүүлөр комитетинин жаштар редакциясынын редактору, социалдык-экономикалык программалар редакциясынын ага редактору, шеф-редактору.
1993–1996 – Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинин журналистика факультетинин окутуучусу, ага окутуучусу, телевидение жана радиожурналистика кафедрасынын башчысы болуп иштеген.
1995–2010 – “Азаттык”/“Эркин Европа” үналгысынын Кыргыз кызматынын кабарчысы, мультимедиа жетекчиси, сыналгы берүүлөрүнүн башкы редактору.
2010–2012 – Кыргыз Республикасынын Президентине караштуу мамлекеттик сыйлыктар боюнча комиссиянын Жооптуу катчысы.
2012–2014 – Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин бөлүм башчысы.
2014–2015 – TOPNEWS.KG маалымат-аналитикалык порталынын Башкы редактору болуп иштеген. ^[1]
2015–2017
Кыргыз Республикасынын Улуттук Илимдер Академиясынын ага илимий кызматкери, “Илим” маалымат-басма борборунун директору болгон.
2017-жылдан өмүрүнүн соңуна чейин “Азаттык” үналгысынын "Азаттык Медиа" мекемесинде сыналгы берүүлөрүн даярдоо продюсери, андан соң журналист болуп иштеген. ^[2]
2020-жылы 5-июлда Бишкекте оорунун айынан каза болду. ^[3]

Негизги ишине айкалыштыруу менен педагогдук иш-аракети

1985–1986 –окуу жылы КМУнун чакырылган окутуучусу болгон.
1989–1992 –окуу жылдары КУУнун чакырылган окутуучусу болгон.
1993–1995-жж. Чүй областтык «Сары-Өзөн»телерадиокомпаниясынын экономикалык баяндамачысы болгон.
2001–2003–окуу жылдары КУУнун жана БГУнун доцентинин милдетин аткаруучу болгон.
2006–2007–окуу жылы КУУнун «Телевидение жана радиожурналистика» кафедрасынын доценти болгон.
2011–2012–окуу жылы – БГУнун журналистика кафедрасынын доценти болгон.
2011–2018–окуу жылдары БГУнун журналистика кафедрасынын доценти болуп иштеди.

Коомдук ишмердиги

Эл аралык Айтматовдук Коомдук Академиянын журналистика боюнча академиги (1994-жылдан бери).
2005–2006-жж. БУУӨП (ПРООНдун) Кыргызстандагы радио боюнча эксперти.

2015-жылдын 3-декабрынан 2017-жылдын апрелине чейин КТРКнын Байкоочу кеңешинин мүчөсү болгон (Кыргызстандын Жогорку Кеңеши тарабынан шайланган). ^[4]
2015-жылы “Эмгек” партиясынын жигердүү тарапкери катары Жогорку Кеңешке депутаттыкка ат салышкан.

Үй-бүлөсү

Үй-бүлөлүү, 3 кыз жана 1 уулдун апасы. Өмүрлүк жолдошу – Абдыкалык (Калык) Туйбаев.

Эмгектери

“Т.Айтматов” аттуу китептин түзүүчүсү (1993-жыл).
“Кыргызстандагы ММКлар: саясий-укуктук аспект” аттуу илимий монографиянын (2008-жыл).
Б.Досалиева 15тен ашуун илимий макаланын автору.
“Энелер жөнүндө баллада” аттуу коомдук-популярдуу китептин автору (2013-жыл).

Сыйлыктары

Кыргыз ССРинин ЛКЖС БКсынын Ардак Грамотасы (1987-ж.);
Казак ССРинин Мамлекеттик телерадиокомитетинин Ардак Грамотасы (1989-ж.)
КР Өкмөтүнүн сыйлыгынын Лауреаты (1998-ж.);
КР Жогорку Кеңешинин 2002-,2003-, 2004–жылдардагы сыйлыктарынын Лауреаты;
КР Президентинин “Алтын калем” сыйлыгынын Лауреаты (2003-ж.);
“Кыргыз Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмери” ардак наамы ыйгарылган (2005-ж.);
Журналисттик ишмердиги үчүн «КР ИИМине 80 жыл» юбилейлик төш белгиси менен сыйланган (2008-ж.);
Парламенттин ишмердигин чагылдыруу боюнча Еврокомиссия менен КРнын Жогорку Кеңешинин конкурсунун Лауреаты (биринчи орун, 2009-ж.);
БИ-БИ-СИ корпорациясы менен Евробиримдиктин конкурсунун Лауреаты (“Үй безерлер” аттуу фильмди тарткандыгы үчүн экинчи орун,2009-ж.);
Адам укуктарын коргоодогу ишмердиги үчүн КР Акыйкатчысынын «Акыйкат» төш белгиси менен сыйланган (2010-ж.);
КР Президентинин Жарлыгына ылайык Президенттин сааты менен сыйланган (2011-ж.);
«Ала Тоо айымдары» коомдук бирикмесинин төш белгиси менен сыйланган (2015-ж.);
КРнын Экологиялык, техникалык коопсуздук боюнча мамлекеттик инспециясынын Ардак грамотасы менен сыйланган(2017-ж.).

Стажировкалар жана тренингдер

1993-ж.- ММК кызматкерлери үчүн семинар-тренинг, Анкара, Турция.
1995 –ж.- АКШнын университеттеринде стажировка. Уюштуруучу ЮСАИД.
1999,2001, 2003,2005 -жж. - “Азаттык”-“Эркин Европа” радиосунун редакторлору семинар-тренингдер, Прага, Чехия.
2003-ж.- “Журналисттик иликтөө” деген темада семинар-тренинг. Уюштуруучу IWPR, Алматы, Казакстан.
2004-ж.- НАТОнун Борбор Азия жана Казакстандын журналисттери үчүн семинары. Уюштуруучу НАТО, Брюссель, Бельгия.
2006 -ж.- Борбор Азия журналисттери үчүн семинар – тренинг, Уюштуруучу “Азаттык”-“Эркин Европа” радиосу, Бишкек, Кыргызстан.
2013-ж,февраль – “Уюмду өнүктүрүүнүн учурдагы ыкмалары жана методдору. Моббинг и аутплейсмент”деген темада семинар-тренинг. Уюштуруучу ЮСАИД жана DFID.
2013-ж.апрель – “Эл алдында сүйлөө” деген темада семинар-тренинг. Уюштуруучу ЮСАИД жана DFID, Бишкек.
2013-ж.,май – “Коомчулук менен байланыштын учурдагы ыкмалары” деген темада семинар-тренинг. Уюштуруучу ЮСАИД жана DFID, Бишкек.
2013-ж., декабрь- С.Давлатовдун “Тайм менеджмент”деген темада семинары.
2014-ж.май- “Лидерликти өнүктүрүү” деген темада семинар –тренинг. Уюштуруучу ЮСАИД жана DFID, Бишкек.
2014-ж.,июнь- “Гендердик маселе жана саясат” деген темада семинар –тренинг. Уюштуруучулар “Граждандык укуктук бирикме” уюму, Эл аралык Республикалык институт.
2014-ж.,октябрь- “Аялдын жашоосу коомдун күзгүсү” аттуу Республикалык Форум. Уюштуруучулар “Граждандык укуктук бирикме” уюму, Эл аралык Республикалык институт.

Б.Досалиеванын макала, маектери, алып барган берүүлөрү

Интернеттеги шилтемелер

Ички шилтемелер

[1] ttp://who.ca-news.org/people:2022

[2] ttps://www.azattyk.org/a/azattyk_bubukan-dosalieva/30708375.html

[3] ttps://www.azattyk.org/a/kyrgyz_media_bubukan-dosalieva_2020_obituary_tch/30708956.html

[4] Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин токтому.

[1]

[2]

[3]

[4]