Кай, уруу
Кай уруусу - 9-кылымда Борбордук Азиянын түндүк-чыгыш аймагын мекендешкен. Этноним кытай булактарында Си (hai) формасында берилген. Кайлардын теги байыркы моңголдордун уруулук бирикмесине барып кошулат. Кай аталышы 9-кылымдан белгилүү, жылан дегенди түшүндүргөн. Махмуд Кашгаринин сөздүгүндө йабаку, басмыл, татарлар менен катар, кайлар да түрк тилинде сүй-лөшөрү, кайлардын өзүнчө бир тили (диалекти) бардыгы айтылат. 9-кылымда моңгол тилдүү кайлардын бир бөлүгү түрктөшүү процессин башынан өткөрүшү мүмкүн. Анткени, ошол мезгилде түркмөн-огуздардын курамындагы уруу катары айтылат. Ушул учурдан тартып, кайлар кимак-кыпчак, огуз-түркмөн урууларын батышты көздөй сүрө башташат. Мусулман даректеринин айрымдарында кайлар Енисей кыргыздарынан чыгышта делсе, кээ биринде алардын батышында деп көрсөтүлүп жүрөт.
Адабият
түзөтүүКыргыз Тарыхы. Энциклопедия. Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору. Бишкек, 2003. И. Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик педагогикалык университети.