Патрис Лумумба
Лумумба Патрис Эмери (2. 7. 1925, Касан провинциясы, Оналуа – 17. 1. 1961, Катанга провинциясы) – конголук саясий жана коомдук ишмер. Конго Республикасынын улуттук баатыры (1966). Лумумба акын катары да белгилүү. Католик миссионерлер мектебин, Антверпен университетинин юридикалык факультетин бүткөн. 1950-жылдан саясатка катыша баштаган. Көз карандысыздык үчүн күрөшкөн Конго улуттук кыймылы партиясынын негиздөөчүсү жана жетекчиси (1958). Бельгиялык Конгого көз карандысыздык берүүнү чечкен Брюсселдеги (1960, янв.– февр.) «Тегерек стол» конференциясына катышкан. 1960-ж. июндан Конго Демократиялык Республиканын 1-премьер-министри болуп иштеген. Нечен ирет куугунтукка алынган. 1960-ж. сентябрда Конго кризисинин жүрүшүндө камакка алынып, Катангада (азыркы Шааба) мыкаачылык менен өлтүрүлгөн. 2002-ж. акталып, өкмөт Лумумбанын өлтүрүлгөндүгүнө байланыштуу анын үй-бүлөсүнөн жана конго элинен расмий түрдө кечирим сураган. 1961–92-ж. Москвадагы Эл достугу университети Лумумбанын ысымы менен аталган.
| Патрис Эмери Лумумба Patrice Émery Lumumba | ||||
| Патрис Эмери Лумумба | ||||
| ||||
|---|---|---|---|---|
| 24 июнь — 14 сентябрь 1960 жыл | ||||
| Андан мурунку: | кызмат орду мурда болгон эмес | |||
| Андан кийинки: | Жозеф Илео | |||
| Туулган жылы: | 2 -июль 1925 | |||
| Туулган жери: | Оналуа, Катакокомбе, Бельгия Конгосу | |||
| Каза болгон жылы: | 17 -январь 1961 (35 жаш) | |||
| Каза болгон жери: | Элизабетвиль (Лубумбаши), Катанга | |||
| Партиясы: | Конго улуттук кыймылы | |||
.svg)
.svg)
Биографиясы түзөтүү
1925-жылы 2 июлда Конголук коомдук жана саясий ишмер Патрис Эмери Лумумба Конгодо (Африкадагы өлкө) төрөлгөн. Ал Конго Демократиялык Республикасынын Биринчи премьер-министри, Улуттук баатыр, акын, Африка элдеринин боштондук күрөшүнүн символу болгон. Боштондук үчүн болгон аракеттеринин кесепетинде камакка алынган. Түрмөдө жатып саясатка мыйзам жолу менен аралашууну ойлойт да, бошонгондон кийин “Конгонун улуттук кыймылы” аттуу партиясын негиздейт. Шайлоодо партия жеңишке жетишип, ал Конгонун биринчи премьер-министри болуп дайындалган. 1960-жылы 7-июлда П.Лумумба СССР менен дипломатиялык мамиле курууга жетишет. Эки өлкөнүн ортосундагы достук мамилени бекемдөө үчүн Москвада анын атын жаңы ачылган Эл аралык достук университетине жана көптөгөн шаар көчөлөрүнө ыйгарууга чечим чыгарылат. 1960-жылы өлкөсүндөгү баш аламандыкка жол бергендиги үчүн Лумумба жумушунан бошотулуп, үй камагына алынган. Андан бир жыл өтпөй, 1961-жылы 17-январда каза тапкан.
Колдонулган адабияттар түзөтүү
- “Кыргызстан”. Улуттук энциклопедия: 5-том. Башкы ред. Асанов Ү. А., Б.: «Кыргыз энциклопедиясы» башкы редакциясы, 2014. ISBN 978-9967-14-111-7