Википедия

Нупедия

«GNUPedia» менен адаштырбаңыз.

Нупедия англис тилиндеги онлайн энциклопедия болгон, анын макалалары тема боюнча тиешелүү билимге ээ болгон ыктыярдуу катышуучулар тарабынан жазылган, жарыяланганга чейин тажрыйбалуу редакторлор тарабынан текшерилген жана акысыз мазмун катары лицензияланган. Аны Жимми Уэльс негиздеген жана Бомис тарабынан камсыздалган, ал эми башкы редактор Ларри Сангер болгон. Нупедия 1999-жылдын октябрынан 2003-жылдын сентябрына чейин иштеген. [1] Бүгүнкү күндө ал Википедиянын баштоочусу катары белгилүү. Нупедия азыркыдай тирүү викиге негизделген жаңыртуунун ордуна, жарыяланганга чейин макалалардын мазмунун көзөмөлдөө үчүн жети кадамдан турган бекитүү процессине ээ болгон. Нупедияны эксперттер комитети иштеп чыккан, алар эрежелерди алдын ала аныкташкан. Биринчи жылы анын болгону 21 макаласы бар болчу, [lower-alpha 1] эгерде Википедияга салыштырсак анда Википедияда биринчи айда 200 макала, биринчи жылда 18 000 макалага ээ болгон. [2]

Нупедия
URL

nupedia.org www.nupedia.com at the Wayback Machine (archived 8 август 2003)
www.nupedia.com at the Wayback Machine (archived 7 апрель 2000)

Сайттын түрү

Онлайн энциклопедия

Жеткиликтүү тилдер
  • Англисче
  • Немецче
  • Испанча
  • Французча
  • Италиянча
Ээси

Bomis (formerly)

Автору
Ачылган күнү

Маалыматтардын маңызы белгисиз.

Жабылган күнү

Маалыматтардын маңызы белгисиз.

Нупедия колдонгон үч логотип. Биринчи логотип 2000-жылдын мартынан августуна чейин, экинчиси 2000-жылдын августунан 2001-жылдын февралына чейин, үчүнчүсү 2001-жылдын февралынан 2003-жылдын сентябрына чейин колдонулган.

Википедиядан айырмаланып, Нупедия вики болгон эмес; анын ордуна анын макалаларын профессионалдык энциклопедиялар менен салыштырууга боло турган сапаттуу рецензиялоо процесси менен мүнөздөлгөн. Нупедия окумуштуулардын (идеалдуу түрдө PhD докторлору менен) ыктыярдуу мазмунга ээ болушун каалады. [3] Ал ишин токтотконго чейин Нупедия 24 жактырылган макаланы [4] [5] [6] чыгарган, алар кароо процессин аяктаган жана дагы 150 макала иштеп жаткан. Уэльс Википедия макалаларды оңой жайгаштырууну жактырды, ал эми Сэнгер Нупедия колдонгон рецензияланган ыкманы жактырды жана кийинчерээк 2006-жылы Википедияга эксперттердин альтернативасы катары Citizendium негиздеди.

Тарыхы

түзөтүү

1999-жылдын октябрында [7] Жимми Уэльс волонтерлор тарабынан курулган онлайн энциклопедия жөнүндө ойлоно баштаган жана 2000-жылдын январында анын өнүгүшүн көзөмөлдөө үчүн Ларри Сэнгерди жалдаган. Долбоор расмий түрдө 2000-жылдын 9-мартында интернетке кирди [8] Бирок 2000-жылдын ноябрына чейин эки гана толук көлөмдөгү макала жарык көргөн. [9]

Башынан бери Нупедия акысыз мазмун энциклопедиясы болгон, [8] Бомис Nupedia.com сайтындагы онлайн жарнамалардан киреше алууну көздөгөн. [9] Башында долбоор үйдө өстүрүлгөн лицензияны, Nupedia Open Content License колдонгон. 2001-жылдын январында ал Ричард Сталлмандын жана Free Software Foundationдун чакырыгы менен GNU Free Documentation License программасына өткөн. [10] Ошондой эле 2001-жылдын январында, Нупедия Википедияны рецензия процессине кирерден мурун макалалар боюнча кызматташууга мүмкүндүк берүүчү кошумча долбоор катары баштаган. [11] Бул GNE энциклопедиясынын жактоочулары тарабынан азыраак бюрократиялык түзүлүштү камсыз кылгандыктан, эки тараптын кызыгуусун жаратты. Натыйжада, GNE эч качан чындап өнүккөн эмес жана долбоорлор ортосундагы атаандаштык коркунучу алдын алган. Википедия чоңоюп, катышуучуларды өзүнө тарткан сайын, ал тез эле өз алдынча жашоого ээ болуп, Нупедиядан көз карандысыз иштей баштады, бирок Сэнгер башында Нупедиянын башкы редактору болгон кызмат ордунан улам Википедияда иш алып барган.

Wikipedia GNE долбоорунун токтотулушунан тышкары, Нупедиянын акырындык менен жок болушуна алып келди. Ошол кездеги интернет экономикасынын кыйрашынан улам, Жимми Уэльс 2001-жылы декабрда маяна алган башкы редакторду каржылоону токтотууну чечти, жана Сэнгер көп өтпөй эки долбоордон тең отставкага кетти. [12] Сенгер кеткенден кийин, Нупедия барган сайын Википедиядан экинчи планда калды. Себеби 2001-жылдан кийин Нупедияда карап чыгуу процесси толук аяктаган эки гана макала жарыяланган. Нупедия аракетсиздикке айланган сайын, аны бекитилген Википедия макалаларынын туруктуу версиясына айландыруу идеясы маал-маалы менен айтылып, бирок эч качан ишке ашкан эмес. Нупедия сервери 2003-жылдын сентябрында кыйрады [13] [14] Нупедиянын энциклопедиялык мазмуну Википедияга ассимиляцияланган. [15]

 
Музыканын классикалык доору боюнча Nupedia макаласынын мисалы.

Нупедия жети кадамдан турган редакциялык процесске ээ болгон:

  1. Дайындоо
  2. Жетекчи сынчы табуу
  3. Жетекчилик кароо
  4. Ачык карап чыгуу
  5. Көчүрмө түзөтүү
  6. Көчүрмө түзөтүүнү ачуу
  7. Акыркы бекитүү жана белгилөө

Авторлор эксперттик билимге ээ болушу күтүлгөн (бирок эксперттин аныктамасы ийкемдүүлүккө жол берген жана кээ бир макалаларды адис эмес, жакшы жазуучу жазышы мүмкүн экени моюнга алынган) [16] жана макалаларды бекиткен редакторлор жарыялоо үчүн "өз тармагында чыныгы эксперт болушу жана (бир нече кошпогондо) [кандидаттык] ээ болушу" күтүлгөн. [17]

Рут Ифчер Сангерге таянган жана Нупедиянын алгачкы саясаттары жана процедуралары боюнча тыгыз кызматташкан адам болгон. Ифчер, бир нече жогорку даражага ээ, компьютердик программист жана мурунку көчүрмө редактору болгон жана ыктыярдуу башкы редактор болууга макул болгон. [18]

Программалык камсыздоону иштеп чыгуу

түзөтүү

Нупедия NupeCode биргелешкен программалык камсыздоосу менен иштетилген. NupeCode – бул акысыз / ачык булактуу программалык камсыздоо ( GNU General Public License астында чыгарылган) ири долбоорлорду карап чыгуу үчүн иштелип чыккан. Код Nupedia CVS репозиторийинде жеткиликтүү болгон. Nupedia көп жылдар бою башынан өткөргөн көйгөйлөрдүн бири программалык камсыздоонун функцияларынын жоктугу болгон. Жетишпеген функциялардын көбү гипершилтемелер сыяктуу көрүнгөн, бирок чындыгында андай эмес, асты сызылган текст блокторун колдонуу менен жасалмаланган.Калып:Fix/category[Булагын көрсөтүңүз]</link>[ <span title="This claim needs references to reliable sources. (December 2011)">цитата керек</span> ]

Долбоордун алкагында оригиналдуу программалык камсыздоонун жаңы версиясы ("NuNupedia" деп аталат) иштелип чыгууда. NuNupedia SourceForge тестирлөө үчүн ишке ашырылган, бирок баштапкы программалык камсыздоону алмаштыруу үчүн өнүгүүнүн жетиштүү баскычына эч качан жеткен эмес. [19]

Ошондой эле караңыз

түзөтүү
  • Онлайн энциклопедиялардын тизмеси
  • Викилердин тизмеси

Булактар

түзөтүү
  1. ↑ Nupedia.com WHOIS, DNS, & DomainTools. WHOIS (2016).
  2. ↑ The Early History of Nupedia and Wikipedia: A Memoir, Slashdot (18 April 2005).
  3. ↑ Lih, Andrew (2009). The Wikipedia Revolution: How a Bunch of Nobodies Created the World's Greatest Encyclopedia. London: Aurum. p. 38. ISBN 9781845134730. OCLC 280430641. His academic roots compelled Sanger to insist on one rigid requirement for his editors: a pedigree. "We wish editors to be true experts in their fields and (with a few exceptions) possess Ph.Ds." read the Nupedia policy. 
  4. ↑ Craig 2013, p. 84
  5. ↑ Ayers 2008
  6. ↑ Myers 2006, p. 163
  7. ↑ NuPedia.com WHOIS, DNS, & Domain Info - DomainTools. WHOIS.
  8. ↑ 8.0 8.1 Building the world's biggest encyclopedia, PC World. Архивировано из первоисточника 19 -июль (теке) 2009. Текшерилген күнү 6 -январь (үчтүн айы) 2024.
  9. ↑ 9.0 9.1 The next generation of online encyclopedias.
  10. ↑ jwales. Re:GNUPedia = Nupedia?. GNUPedia Project Starting. Slashdot (17 January 2001).
  11. ↑ Larry Sanger. Let's make a wiki, Nupedia-l mailing list, Internet Archive (10 January 2001).
  12. ↑ My Resignation. Bomis, Inc.
  13. ↑ 1 Nazis and Norms.
  14. ↑ Reagle
  15. ↑ Waters 2010, pp. 179–180
  16. ↑ Nupedia.com Editorial Policy Guidelines (Version 3.31). Nupedia (16 November 2000). — «The rule of thumb an editor should bear in mind is: would an article on this topic be of significantly greater quality if it were written by an expert on the subject? If yes, we will require that the writer be an expert on the subject. If no, nonspecialists (who are good writers) are more than welcome.»  Текшерилген күнү 6 -январь (үчтүн айы) 2024. Түп булактан архивделген күнү 5 -декабрь (бештин айы) 2000.
  17. ↑ How to be an editor or peer reviewer for Nupedia. Nupedia.
  18. ↑ Lih, Andrew (2009). The Wikipedia Revolution . New York: Hyperion. p. 37. ISBN 9781401303716. 
  19. ↑ NuNupedia (англ.).

Тышкы шилтемелер

түзөтүү


Цитатанын катасы: <ref> tags exist for a group named "lower-alpha", but no corresponding <references group="lower-alpha"/> tag was found

"https://ky.wikipedia.org/w/index.php?title=Нупедия&oldid=460301" булагынан алынды