Ортега-И-Гасет Хосе
Ортега-И-Гасет Хосе (9. 5. 1883, Мадрид—18. 10. 1955, ошол эле жер) — испан идеалист Философу, публицист жанa коомдук ишмер.
- Мадрид университетин бүтүргөн.
- Лейпциг, Берлин университетинен окуган, 1910—36-ж. Мадридде метафизика кафедрасын башкарган.
- «Европа» журналын негиздеген (1915— 24).
- нын филос. көз карашы нео-кантчылыктын марбург мектебинин таасиринде кальштанган.
- Социология тармагынан Ортега-И-Гасеттин «Массанын козголоңу» деген эмгеги кеңири белгилүү болгон.
- «Элита» жанa «массага» бөлүнүүнүн нагыйжасында «массалык коом» келип чыгат деп эсептеген.
- Эстетикада модернизмдин теоретиги катары белгилүү. Испаниянын филос. жанa коомдук ой-пикирине, о. эле бурж. социологияга чоң таасир тийгизген.
Ортега-и-Гассеттин жашоосу жана чыгармачылыгы
түзөтүүХосе Ортега-и-Гассет 1883-жылдын 9-майында Испаниянын Мадрид шаарында жарык дүйнөгө келген. Ал испан интеллектуалдарынын үй-бүлөсүндө чоңойгон, анын атасы жана чоң атасы журналистика менен адабият чөйрөсүндө иштешкен. Бул чөйрө жаш Ортега-и-Гассеттин интеллектуалдык кызыгуусун ойготуп, анын философиялык жана адабий кызыгууларынын пайдубалын түптөдү. [1]
Алгачкы билимди Ортега-и-Гассет иезуит мектебинде алган, андан соң Мадрид университетинде философия жана адабият боюнча билим алып, өзүнүн теоретикалык кызыгуусун өркүндөтө баштаган. Кийинчерээк ал Германияга кетип, Марбург университетинде неокантиандык философияны изилдеген. Германиянын философиялык традициялары, өзгөчө Кант жана Ницше сыяктуу ойчулдардын эмгектери анын көз караштарына терең таасир эткен.
1909-жылы Испанияга кайтып келгенден кийин Ортега-и-Гассет өзүнүн философиялык жана маданий көз караштарын калыптандыруу ишин баштаган. Ал Мадрид университетинде сабак берип, ошол эле учурда журналистика менен активдүү алектенген. Анын "El Sol" (Күн) сыяктуу популярдуу басылмалардагы макалалары испан коомундагы маданий жана социалдык маселелерди талдоого арналган.
Колдонулган адабияттар
түзөтүүКыргыз Совет Энциклопедиясы. Башкы редактор Б. О. Орузбаева. -Бишкек: Кыргыз Совет Энциклопедиясынын башкы редакциясы, 1979. Том 4. Лактация - Пиррол. -656 б.