Турсунбек Усенов

Кыргызстандык режиссёр, актёр жана сценарист

Турсунбек Бакешевич Усенов (27-июль 1950 — 3-июль 2024) — Советтик жана Кыргызстандык кинорежиссёр, сценарист жана актёр. Ал Кыргызстандын кино өнөрүнө олуттуу салым кошкон[1].

Турсунбек Усенов
Төрөлгөндөгү ысымы:

Турсунбек Бакешевич Усенов

Туулган датасы:

27 -июль 1950(1950-07-27)

Туулган жери:

Түп, Түп району, Ысык-Көл облусу, Кыргыз ССРи, СССР

Өлгөн датасы:

3 -июль 2024(2024-07-03) (73 жаш)

Өлгөн жери:

Токмок, Кыргызстан

Жарандыгы:

 ССРС
 Кыргызстан

Кесиби:

кинорежиссёр, актёр, сценарист

Карьерасы:

1970–2024

Сыйлыктары:

Кыргыз Республикасынын Президентинин Ардак грамотасы (2011)

IMDb:

ID 4459119

Өмүр баяны

түзөтүү

Усенов 1950-жылы 27-июлда Кыргызстандын Ысык-Көл облусунун Түп айылында төрөлгөн. Ал Кыргыз мамлекеттик университетинин физика-математика факультетинде (1968) жана Фрунзе политехникалык институтунда (1969) окуган. 1988-жылы Москвадагы Бүткүл союздук мамлекеттик кинематография институтунда (ВГИК) режиссёрлук курстарын бүтүргөн.[1]

2024-жылы 3-июлда Токмок шаарынын жанында болгон автокырсыктан кийин ооруканада каза болгон. Кырсык учурунда ал тасма тартууга бара жаткан.[2] Усенов Бишкек шаарында көмүлгөн.

Карьерасы

түзөтүү

Усенов өзүнүн кино карьерасын 1970-жылы "Кыргызфильм" студиясында реквизитор жардамчысы жана актёр катары баштаган. Анын алгачкы тажрыйбасы "Уркуя" ("Отко таазим эт") тасмасында болгон. Кийинчерээк ал режиссёрдун жардамчысы жана экинчи режиссёр катары иштеген.[1]

Усенов өзүнүн режиссёрлук карьерасын 1991-жылы "Шайтан түнү" тасмасы менен баштаган. Бул тасма 1992-жылы Ашхабадда өткөн фестивалда Мыкты режиссура сыйлыгын жеңип алган. Ал карьерасы учурунда көптөгөн маанилүү кыргыз тасмаларын жараткан.[1]

Тасмаграфиясы

түзөтүү
Жылы Тасма Режиссёр Актёр Роль Сценарист Директор Эскертмелер
1970 Уркуя ("Отко таазим эт")
 Y
1972 Эски тегирмендин жанында
 Y²
2-режиссёр
1972 Шаркыратма
 Y²
2-режиссёр
1973 Сүйүүнүн жаңырыгы
 Y²
2-режиссёр
1974 Ак кеме
 Y²
2-режиссёр
1975 Кара-Кийикке жол
 Y²
2-режиссёр
1976 Айсулуунун талаасы
 Y²
2-режиссёр
1977 Салима
 Y²
2-режиссёр
1977 Улан
 Y²
 Y
2-режиссёр
1978 Аманат
 Y²
2-режиссёр
1979 Айыл мозаикасы
 Y²
 Y
1980 Жазгы каникул
 Y²
2-режиссёр
1981 Жакшылык кылуучу
 Y²
 Y
2-режиссёр
1982 Карышкырдын капканы
 Y²
2-режиссёр
1982 Чоң өзгөрүү
 Y
1983 Жердеги иштер
 Y²
2-режиссёр
1984 Көгүлтүр тумар
 Y²
2-режиссёр
1985 Ар-намыс сааты
 Y²
2-режиссёр
1986 Жарышып чуркоо
 Y²
2-режиссёр
1987 Небере келди
 Y²
2-режиссёр
1988 Куугунтук
 Y²
 Y
2-режиссёр
1989 Токтогул
 Y²
2-режиссёр
1990 Таш туткун
 Y²
2-режиссёр
1991 Шайтан түнү
 Y
1992 Өлүү чөлдүн ээси
 Y²
2-режиссёр
Казакфильм студиясы
1992 Гүл чамбарчак
 Y
Казакфильм студиясы
1993 Жамийла
 Y²
"Кыргызфильм" - "Ленфильм" - Германия
2001 Көтөрүлүү
 Y²
2-режиссёр
2002 Ойлонгон скиф
 Y²
2-режиссёр
2003 Манкурттун энесинин ыйы
 Y
2004 Юридикалык кеңеш
 Y
телесериал, 13 бөлүм
2005 Сыноо катары сүйүү
 Y²
2-режиссёр
4 бөлүмдүү
2005 Түштүк деңиздердин ыры
 Y²
2-режиссёр
2006 Петрарканы окуу
 Y²
2-режиссёр
2007 Бакшы
 Y²
2-режиссёр
"Казакфильм" студиясы
2007 Белгисиз маршрут
 Y²
2-режиссёр
2008 Бешик
 Y²
2-режиссёр
2009 Жарык жол
 Y²
2-режиссёр
2009 Өмүрдүн максаты
 Y
документалдык тасма
2010 Ак булуттун артында...
 Y²
2-режиссёр
Мосфильм" студиясы
2010 Алтын топурак
 Y²
2-режиссёр
2011 Биз 70 жаштабыз
 Y
документалдык тасма
2011 Шайке
 Y²
2-режиссёр
"Казакфильм" студиясы
2011 Эне
 Y²
2-режиссёр
2011-2012 Курманжан Датка
 Y²
2-режиссёр
2012 Театр окуясы
 Y²
2-режиссёр
2012 Садок
 Y²
2-режиссёр
2013 Үмүт
 Y
2013 Салам, Нью-Йорк
 Y²
2-режиссёр
2013 Мен да ошол жерде болгом
 Y²
2-режиссёр
"Мосфильм" студиясы
2014 Көк жал
 Y²
 Y
2-режиссёр
2014 Кыз досумдун баатыры
 Y
2014 Жуманын бешинчи күнү
 Y
2015 Атанын керээзи
 Y²
2-режиссёр
2015 Мунабия
 Y²
2-режиссёр
2020 Шамбала
 Y
2023 Белек
 Y

Сыйлыктары жана наамдары

түзөтүү

2011-жылы Усенов кино өнөрүнө кошкон салымы үчүн Кыргыз Республикасынын Президентинин Ардак грамотасы менен сыйланган. Ал Кыргызстан Кинематографисттер союзунун жана КМШ Кинематографисттер союздарынын конфедерациясынын мүчөсү болгон.[1]

Жеке жашоосу

түзөтүү

Усенов Куляш Усенова менен үй-бүлөлүү болгон. Алардын Аида Акдоган жана Чингиз Усенов аттуу эки баласы бар.

Булактар

түзөтүү

Шилтемелер

түзөтүү