|
* [[Жалал-Абад мамлекеттик университети]]
* Т.Садыков атындагы көркөм сүрөт академиясы
== Транспорт ==
Кыргызстанда транспорт өлкөнүн альп тоолорунун рельефи менен чектелген. Жолдор тик жарларды багындырып, 3,000 метрден ашык бийиктиктеги ашуулардан өтүп, көп учурда ылай көчкүлөрүнө жана кар көчкүлөрүнө туш болот. Кыш мезгилинде алыскы жана бийик тоолуу аймактарда жүрүү дээрлик мүмкүн эмес.
Кошумча көйгөйлөр [[Кеңештер Бирлиги|Кеңеш]] мезгилинде курулган көптөгөн жолдор жана темир жолдор бүгүнкү күндө эл аралык чек аралар менен кесилишет, аларды кесип өтүү үчүн убакытты талап кылган чек ара формалдуулуктарын талап кылганда, алар толугу менен жабык эмес. [[Жылкы|Аттар]] дагы эле айыл жерлеринде колдонулуп келген транспорт каражаты болуп саналат; Кыргызстандын жол инфраструктурасы кеңири эмес, ошондуктан аттар мотордук унаалар жете албаган жерлерге жете алат жана алар кымбат, импорттолгон [[Отун|отунду]] талап кылышпайт.
=== Аба Майдандар ===
Кеңеш мезгилинин аягында Кыргызстанда болжол менен 50 аба майдандар жана учак конуучу жайлар болгон, алардын көбү Кытайга жакын чек арадагы бул аймактагы аскердик максаттарга кызмат кылуу үчүн курулган. Алардын бир нечеси гана бүгүнкү күндө кызмат көрсөтүүдө. [[Air Kyrgyzstan|Кыргызстандын Аба Компаниясы]] Кытайга, Орусияга жана башка жергиликтүү өлкөлөргө аба транспорту менен камсыз кылат.
* [[Бишкек|Бишкекке]] жакын жайгашкан [[Манас (аба майдан)|Манас Эл аралык Аба Майданы]] негизги эл аралык аэропорт болуп саналат, ал Москөө, [[Ташкен]], [[Алмата]], [[Үрүмчү]], [[Стамбул]], [[Баку|Бакы]] жана [[Дубай]] шаарларына кызмат көрсөтөт.
* [[Ош (абамайдан)|Ош Аба Майданы]] өлкөнүн түштүгүндөгү негизги аба терминалы болуп саналат, анда Бишкекке күн сайын байланыштар бар, ошондой эле Москөө, Кызылжар, Алматы жана башка эл аралык жерлерге кызмат көрсөтөт.
* [[Жалал-Абад аба майданы|Жалал-Абат Аба Майданы]] күн сайын Бишкекке учактар менен байланыштырылган. Улуттук флаг ташуучу, Кыргызстан, [[BAe-146]] учактарында учууларды ишке ашырат. Жай айларында Жалал-Абатты Ысык-Көл аймагы менен байланыштырган жумасына бир жолу учуу болот.
* Кеңеш доорунда курулган башка имараттар жабылган, кээде гана колдонулат же аскердик колдонууга чектелген (мисалы, Бишкекке жакын жайгашкан [[Кант Аба Базасы]], ал [[Орусиянын Аба Күчтөрү]] тарабынан колдонулат).
=== Тыюу салынган авиакомпаниялардын статусу ===
Кыргызстан Европа Биримдигинин [[Авиакомпаниялардын сертификациялоосу үчүн тыюу салынган өлкөлөрдүн тизмеси|авиакомпаниялардын сертификациялоосу үчүн тыюу салынган өлкөлөрдүн тизмесинде]] камтылган. Бул Кыргызстанда катталган эч кандай авиакомпания Европа Биримдигинин аймагында кандайдыр бир түрдөгү кызматтарды ишке ашыра албай тургандыгын билдирет, анткени коопсуздук стандарттары Европа регламенттерине жооп бербейт.
=== Темир жолдор ===
Түндүктөгү [[Чүй өрөөнү]] жана түштүктөгү [[Баргана өрөөнү]] Орто Азиядагы [[Кеңештер Бирлиги|Кеңештер Биримдигинин]] темир жол системасынын аяктаган жерлери болгон. Көз карандысыз посткеңештик мамлекеттер пайда болгондон кийин, административдик чек араларды эске албастан курулган темир жол линиялары чек аралар менен кесилип, ошондуктан трафик кескин кыскартылган. Кыргызстандын ичиндеги темир жол линияларынын аз гана бөлүгү, жалпысынан 370 км (1,520 мм кеңдиктеги рельс) [[Ташкен]], [[Алмата]] жана Орусиянын шаарларына жана алардан узак аралыктарга мурдагы көп массалык трафик жок болгондо экономикалык мааниге ээ эмес.
2022 жылы [[Балыкчы (шаар)|Балыкчыдан]] [[Каракече көмүр кеги|Каракечеге]] бара турган учурдагы темир жолдун 186 км жаңы кеңейтүүсүнүн курулушу башталды. Анын негизги максаты Каракечедеги көмүр кенинен көмүрдү [[Бишкек|Бишкекке]] ташуу болмок.
Түндүктөгү [[Балыкчы (шаар)|Балыкчыдан]] же түштүктөгү [[Ош|Оштон]] Кытайга темир жол линияларын узартуу жөнүндө белгисиз пландар бар, бирок курулуштун баасы абдан чоң болмок.
2022 жылы Кыргызстандын президенти Жапаров жергиликтүү медиага келерки жылы Кытай–Кыргызстан–Өзбекстан (ККӨ) темир жолунун 523 км курулушунун башталышын күтөрүн айткан. ККӨ темир жолу Кытайда 213 км, Кыргызстанда 260 км жана Өзбекстанда 50 км болмок.
=== Жолдор ===
[[Азия өнүгүү банкы|Азия Өнүктүрүү Банкынын]] колдоосу менен, [[Бишкек|Бишкектен]] [[Ош|Ошко]] чейинки түндүктөн түштүк-батышка чейинки негизги жол жакында эле бүткөрүлдү. Бул өлкөнүн эки негизги калктуу борбору - түндүктөгү [[Чүй өрөөнү]] жана түштүктөгү [[Баргана өрөөнү]] ортосундагы байланышты олуттуу жеңилдетет. Бул жолдун бир бутагы түндүк-батыштагы [[Талас дарыя|Талас өрөөнүнө]] 3,500 метр бийиктиктеги [[ашуу|ашуудан]] өтүп кетет. Азыр Оштон Кытайга чоң жол куруу планы иштелип чыгууда.
* жалпысынан: 34,000 км (анын ичинде 140 км экспресс жолдор)
* асфальтталган: 22,600 км (бардык аба ырайына ылайыкташкан шагыл менен капталган жолдорду камтыйт)
* асфальтталбаган: 7,700 км (бул жолдор туруксуз топурактан жасалган жана жамгырлуу аба ырайында жүрүү кыйын) (1990)
=== Порттор жана кеме жайлар ===
* Ысык-Көлдөгү [[Балыкчы]].
== Маданият ==
|Тарых жана ата-бабаларды эскерүү күндөрү
|}
== Транспорт ==
| 