|
[[Файл:Pardalotus with nesting material.jpg|thumb|''Pardalotus striatus''.]]
'''Таранчы сымалдар''' (Passerifaormes[[Латын тили|лат.]] Passeriformes, [[L.]] 1758) – [[куштарКанаттуулар|куштардын]] чоң [[Түркүм|түркүмү]]. Сырткы түзүлүшү, жашоо шарттары жана азыктануусу, (азыгын табуу жолу боюнча) бир топ айырмаланышат. Көбүнчө майда жана орточо чоңдуктагы канаттуулар. Көпчүлүгүнүн эркеги ургаачысынан чоңураак болот. Түсү боюнча жыныс диморфизми ачык байкалат. Даракта, бадалда тиричилигин өткөрүүгө ыңгайланган. Кайсы бири жер үстүнө же болбосо аска-зоодо жашоого экинчи ирет өткөн деген божомол бар. Кээ бирлери азыгын суудан табат. 5 миңден ашык түрлөрү, 4 түркүмчөсү бар: мүйүз тумшуктар, тирандар, жөнөкөй жана сайроочу Т. кеңири таралган космополиттер (Антарктидада жана кээ бир океандык аралдарда гана жок). Тропик [[токой|токойлордо]] өзгөчө өтө көп санда болушат. [[Көз карандысыз мамлекеттердин шериктештиги|КМШ]]да 300гө жакын түрү уялайт. Кадимки сайроочу чымчыктардын эң эле негизги тукумдары: чабалекейлер (Hiruninidae), чымынчылар (Murcicapidae) борбаштар, (рaniidaePaniidae) кузгун-каргалар (corviade[[Corvidae]]) – кузгун, карга, сагызган, үрпөк таандар, кызыл тумшук, көк моюн таан, чөкө таан жана башка, кашка чымчыктар (рaniidaePaniidae), жылкычы чымчыктар (Motacilidae), торгойлор (alandida). Бардыгы моногамдар. Жумурткасын ургаачысы жана эркеги басып чыгарышат жана балапандарын багышат.
Т-га чебердик, кылдаттык менен курган уялар мүнөздүү, бул жагынан кээ бир түрлөр өзгөчө (мисалы, куркулдайлар, турумтайлар, өрмөкчүлдөр жана башка) уясын курган жерлер ар түрдүү. Көп түрү уясын жерге, башкалары ийинде, таштын үстүнө жана аска жаракаларында уялашат, көбү дарак бутагына жана көңдөйүнө, имараттарга (мисалы, чабалекейлер) уялашат.
==Колдонулган адабияттар==
* [[Биология: Энциклопедиялык окуу куралы]]/Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору. -Б.:2004, ISBN 9967-14-002-4
[[Категория: БиологияКанаттуулар]]
|
