Кола жарым аралы: нускалардын айырмасы
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
Бот: автоматизированный импорт статей |
Kola peninsula.png + |
||
1-сап:
[[Файл:Kola peninsula.png|thumb|Кола жарым аралы.]]
'''Кола жарым аралы''' - Россиянын европалык бөлүгүнүн түндүк-батышында. Мурма облусунда. Басымдуу бөлүгү уюлдук тегеректин түндүк бөлүгүндө. Баренц жана Ак деңиздери менен чулганат. Аянты 100 миң км<sup>2</sup>дей. Түндүк жээги бийик, жардуу, түштүгү түзөң, жантайыңкы; Терск жээги деп аталат. Батыш бөлүгүндө Хибин тоолору (жарым аралдын эң бийик жери — Юдычвумчор чокусу, бийиктиги 1200,6 м) жана Ловозеро тундрасы (1116 мге чейин), борбордук бөлүгүндө Кейвы жалчалары жайгашкан. Кола жарым аралы тектоникалык жактан Балтика калканынын түндүк-чыгыш четин түзөт. Апатит рудасы (Хибин), глинозём сырьёсу (Кейвы), никель (Печенга, Мончетундра) жана башкалар кендери бар. Климаты Атлантика жылуу агымынын таасиринен салыштырмалуу жылуу. Январдын орточо температурасы түндүгүндө -8°С, борбордук бөлүгүндө -13°С, июлдуку 8-14°С. Босоголуу дарыялары (Поной, Вазуга, Умба, Нива, Тулома) жана көлдөрү (Имандра, Умбозеро, Ловозеро) көп. Түндүгүнө мамык чөп-эңилчектүү тундра, түштүгүнө токойлуу тундра жана тайга (негизинен мырза карагай, карагай, кайың) мүнөздүү. Күл жана саз, түндүгүндө тундра топурактары басымдуу. Жарым аралдын аймагында Кандалакша жана Лапландия коруктары жайгашкан. ▼
[[Файл:4Y1A4446 Kirovsk, Russia (21380410664).jpg|thumb|Кола жарым аралы.]]
[[Категория:География]]▼
▲'''Кола жарым аралы''' - [[Россия|Россиянын]] европалык бөлүгүнүн түндүк-батышында. Мурма облусунда. Басымдуу бөлүгү уюлдук тегеректин түндүк бөлүгүндө. [[Баренц деңизи|Баренц]] жана [[Ак деңиз|Ак деңиздери]] менен чулганат. Аянты 100 миң км<sup>2</sup>дей. Түндүк жээги бийик, жардуу, түштүгү түзөң, жантайыңкы; Терск жээги деп аталат. Батыш бөлүгүндө Хибин тоолору ([[Жарым аралдар|жарым аралдын]] эң бийик жери — Юдычвумчор чокусу, бийиктиги 1200,6 м) жана Ловозеро тундрасы (1116 мге чейин), борбордук бөлүгүндө Кейвы жалчалары жайгашкан. Кола жарым аралы тектоникалык жактан Балтика калканынын түндүк-чыгыш четин түзөт. Апатит рудасы (Хибин), глинозём сырьёсу (Кейвы), никель (Печенга, Мончетундра) жана башкалар кендери бар. Климаты Атлантика жылуу агымынын таасиринен салыштырмалуу жылуу. Январдын орточо температурасы түндүгүндө -8°С, борбордук бөлүгүндө -13°С, июлдуку 8-14°С. Босоголуу дарыялары (Поной, Вазуга, Умба, Нива, Тулома) жана көлдөрү (Имандра, Умбозеро, Ловозеро) көп. Түндүгүнө мамык чөп-эңилчектүү тундра, түштүгүнө токойлуу тундра жана тайга (негизинен мырза карагай, карагай, кайың) мүнөздүү. Күл жана саз, түндүгүндө тундра топурактары басымдуу. Жарым аралдын аймагында Кандалакша жана Лапландия коруктары жайгашкан.
==Колдонулган адабияттар==
* [[“Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы]]: 4-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2012. 832 бет, илл. ISBN 978 9967-14-104
[[Категория:Орусия]]
▲[[Категория:География]]
| |||