Лужица
Лужи, Лужица, Лужи Сербиясы (нем. Lausitz, жог. лужиче Łužica, Łužyca, пол. Łużyce, чех. Lužice) — Германиянын Саксония, Бранденбург жана түштүк-батыш Польшанын Төмөнкү Силезия воеводачылыгы кире турган тарыхый аймак.[1]
| Тарыхый аймак | |
| Лужица | |
| нем. Lausitz жог. лужиче Łužica, Łužyca пол. Łużyce чех. Lužice | |
 | |
 | |
| Мамлекет | |
|---|---|
| Аянты | |
| • Баардык аянты |
11,726 км2 |
| Популяция | |
| • Калкы |
1 100 000 киши[2] |
| Этникалык топтор | |
| Тилдер | |
| Курамында | |
Тарыхы түзөтүү
19-кылым менен 20-кылымдын башында Лужиликтер үчүн маданий кайра жаралуу доору болгон. Жогорку жана төмөнкү лужи тилдеринин азыркы тилдери пайда болуп, улуттук адабият гүлдөп, Мачича Серпска жана Домовина сыяктуу көптөгөн улуттук уюмдар негизделген. Лужицада 1930-жылдары жашаган Клеттвиц (жог. лужиче Klěśišća, пол. Kletwice) сыяктуу көрүнүктүү поляк жамааттары да болгон, ага болжол менен 550 поляк кирген.[3]
Интербеллумда немис өкмөтү слав тектүү издерди жок кылуу үчүн Лужицадагы жер аттарын өзгөртүү боюнча массалык кампания жүргүзгөн жана тарыхый аталыштардын көбү Экинчи дүйнөлүк согуштан кийин калыбына келтирилгени менен, айрымдары сакталып калган.
Бул доор Германиядагы нацисттик режимдин тушунда бүтүп, бардык Лужилик уюмдар жоюлуп, тыюу салынган, гезит-журналдар жабылып, Лужи тилдерин колдонууга тыюу салынган. Экинчи дүйнөлүк согуш маалында Лужилик айрым активисттер камакка алынып, өлүм жазасына тартылып, сүргүнгө айдалган же саясий туткун катары концлагерлерге жөнөтүлгөн. 1942-жылдан 1944-жылга чейин жашыруун Лужи улуттук комитети түзүлүп, Германия оккупациялаган Варшавада активдүү болгон.
Бөлүнүшү түзөтүү
Төмөнкү Лужиге (түндүк тегиз бөлүгү) жана Жогорку Лужиге (дөңсөөлүү түштүк бөлүгү) бөлүнөт. Ар бир бөлүктүн өзүнүн тили бар. Төмөнкү Лужинин борбору — Чотебус (Коттбус шаары, Германия), Жогорку Лужинин борбору — Будишин (Баутцен шаары, Германия). Лужиде немистер менен бирге кичинекей слав улуту – Лужиликтер жашайт. 40 миң Лужиликтер Жогорку Лужиде (Саксония штаты) жана 20 миңи Төмөнкү Лужиде (Бранденбург штаты) жашашат. Лужиликтер жогорку жана төмөнкү тилдерде сүйлөшөт, баары немисче сүйлөшөт.
Колдонулган адабияттар түзөтүү
- ↑ Калып:ВТ-ЭСБЕ
- ↑ https://www.researchgate.net/figure/Lusatia-region-own-illustration_fig1_366197341#:~:text=...%20an%20area%20of%2011%2C726,2020%3B%20see%20Figure%201).
- ↑ Leksykon Polactwa w Niemczech (in полякча). Opole: Związek Polaków w Niemczech. 1939. p. 364.