Кара-Кой-Мазар

Кара-Кой-Мазар – Кичи Алай тоосунун түндүк капталындагы арча токойлуу табигый кооз аймак. Ноокат районунун аймагында. Кара-Кой жана Мазар (Кыргыз-Ата суусунун башы) сууларынын алабынан орун алган. Узундугу 30 кмдей, туурасы 4 км, Орточо бийиктиги 2500–2800 м, эң жапыз жери 1900 м. Аянты 200 км²дей. Өрөөндүн таманы төртүнчүлүк мезгилдин борпоң чөкмөлөрүнө, өрөөндү караган тоо капталдары төмөнкү палеозойдун акиташ, кремнийлүү жана сланец тектерине толгон. Тоо капталдары аскалуу, тик, терең кокту-колоттор көп. Кара-Кой, Мазар суулары жана алардын куймалары агып түшөт.

Климаты континенттик, июлдун орточо температурасы 18,8°C, январдыкы – 20,7 °Сге чейин. Жылдык жаан-чачыны 500–600 мм. Талаа (1900–2200 м бийиктикте; бетеге, дүйүм чөп жана бадалдар басымдуу), шалбаалуу талаа (2200–3000 м; өскүлөң шалбаа жылгыны, альп астрагалы, буудайык, каз таман, шимүүр, кой жалбырак жана башка), шалбаалуу токой (2200–3200 м; түркстан арчасы, бадалдар жылгын, каз таман, кой жалбырак, шимүүр, альп астрагалы жана башка), субальп шалбаалуу талаа (2800–3300 м; бетеге, жылгын, кымыздык, кадимки гашум, каз таман, теңир-тоо пиязы, ыраң жана башка), альп шалбаасы (3000–3200 мден жогору; бетеге, тоо сулусу, ыраң, мамыр чөп жана башка) мүнөздүү. Тоолордун Түндүк жана түндүк-чыгыш капталдарында арча токою өсөт. Мазар-Тоонун жана анын айланасынын кооз ландшафты эс алуу жайларын уюштурууга өтө ыңгайлуу. Мазарга сыйынууга келген эл анын экологиялык тазалыгын сактайт.

Колдонулган адабияттар

• “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 4-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2012. 832 бет, илл. ISBN 978 9967-14-104-9
• Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору. Кыргызстандын географиясы Archived 2014-07-14 at the Wayback Machine ISBN 9967-14-006-2