Климат: нускалардын айырмасы
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
No edit summary |
|||
7-сап:
== Этимология ==
[[Файл:BlueMarble monthlies animation.gif|thumb|Мезгилдик өзгөрүүлөр. НАСАнын 2004-жылкы глобалдык сүрөттөрүнүн анимациясы|222x222px]]«Климат» деген түшүнүк байыркы грек тилиндеги «клима» — Күн нурунун жер бетине жантайюу деген сөзмө-сөз маанидеги сөзүнөн жаралган. Башкача айтканда «клима» ― Күн нурунун жер бетине тийишинин бурчу. Байыркы гректер бөлөк [[Кеңдик|кеңдиктердеги]] аймактардын климаттык өзгөчүлүгүн «клима» менен жана күндүн узактыгы менен ченешкен<ref>http://nvsu.ru/ru/Intellekt/1134/Grebenyuk%20G.N.,%20Hodzhaeva%20G.K.%20Meteorologiya%20i%20klimatologiya%20-%20Uch-prakt%20posobie%20-%202012.pdf</ref>. ▼
▲«Климат» деген түшүнүк байыркы грек тилиндеги «клима» — Күн нурунун жер бетине жантайюу деген сөзмө-сөз маанидеги сөзүнөн жаралган. Башкача айтканда «клима» ― Күн нурунун жер бетине тийишинин бурчу. Байыркы гректер бөлөк [[Кеңдик|кеңдиктердеги]] аймактардын климаттык өзгөчүлүгүн «клима» менен жана күндүн узактыгы менен ченешкен<ref>http://nvsu.ru/ru/Intellekt/1134/Grebenyuk%20G.N.,%20Hodzhaeva%20G.K.%20Meteorologiya%20i%20klimatologiya%20-%20Uch-prakt%20posobie%20-%202012.pdf</ref>.
Кыргыз тилине «климат» сөзү орус тилинен өзгөрбөй келген. Ал сөз орус тилине француз тилиндеги «climat» сөзүнөн келген.
== Климат жаратуучу факторлор ==
[[Файл:Күндүн нурлары.svg|thumb]]Глобалдык климат астрономиялык жана географиялык факторлор аныкташат.
* Күндүн
* Күн системасындагы Жердин жайгашы жана кыймылы;
* Жердин айлануу огунун орбита тегиздигине жантайышы;
* Жердин өз огунун айланасында айлануу ылдамдыгы;
*заттын космос мейкиндиктеги тыгыздыгы.
* Жердин чоңдугу жана салмагы;
*тартылуу күчүнүн көрсөткүчү;
*
*материктердин жана океандардын жайгашуусу;
*жердин жана океан түбүнүн рельефи;
*океандын салмагы жана суусунун курамы.
*жер үстүнкү катмардын мүнөздөмөсү (топурак, өсүмдүк, муз, кар катмарлары)<ref>http://szf.aviamettelecom.ru/wp-content/uploads/2014/02/%D0%9C%D0%B5%D1%82%D0%B5%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F-%D0%B8-%D0%BA%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F.pdf</ref>.
== Климаттын классификациясы ==
Line 123 ⟶ 126:
== Адабият ==
* [http://www.bizdin.kg/books/item/97-kg_geo Кыргызстандын географиясы/Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору. - Б.: 2004.] ISBN 9967-14-006-2
*
{{Жер}}
| |||