Бюджет

Бюджет (эски норманд тилинен bougette – капчык, баштык, булгаары кап) – белгилүү бир тараптын (үй-бүлө, бизнес, уюм, мамлекет ж.б.) белгилүү бир убакытка, көбүнчө бир жылга орнотулган чыгашалардын жана кирешелеринин схемасы. Бюджет – макроэкономика жана микроэкономикадагы эң маанилүү концепция (мамлекеттик бюджет). Бюджетти финансы илими изилдейт.

Бюджет.

Бюджеттөө — пландоо жана иштеп чыгуу, бюджеттерди иш этабынын алкагында бюджеттик пландоо процессин түзүү жол-жобосу жана кабыл алуу бюджеттердин бири түзүүчү системасынын финансылык башкаруу үчүн арналган оптималдуу бөлүштүрүү ресурстарды чарба жүргүзүүчү субъекттик убакыт.

Мамлекеттик бюджет

- өлкөнүн эң негизги финансылык документи. Ал мамлекеттин бүткүл кызматтарынын, өкмөт программаларынын финансылык эсеп-кысыптарынын жыйындысын камтыйт. Анда мамлекеттик казынадан канааттандырыла турган керектөөлөр жана казынага түшүүчү каражаттардын булактары жана саны аныкталат.

Мамлекеттин бюджетти калыптоо, кароо, бекитүү, аткаруу жана аны аткаруу боюнча отчет берүү ишмердиги бюджеттик процесс деп аталат.

Кыргыз Республикасынын бюджеттик системасы 2 деңгээлден турат

1. Республикалык бюджет
2. Жергиликтүү бюджет

Республикалык бюджет Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан, ал эми жергиликтүү бюджеттер – жергиликтүү өзүн өзү башкаруу органдары тарабынан түзүлөт жана аткарылат. Республикалык бюджет Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши тарабынан, ал эми жергиликтүү бюджеттер айылдык, шаардык кеңештер тарабынан каралат жана бекитилет.

Эгерде пландаштырылган кирешелер чыгымдардан көп болгон учурда, ал бюджеттик профицит деп аталат. Эгерде пландаштырылган чыгымдар кирешеден көп болгон учурда, ал бюджеттик дефицит деп аталат. Пландаштырылган чыгымдардын жана кирешелердин барабардыгы – суфицит деп аталат.

Адабият

• "Кыргыз Республикасынын бюджеттик укуктун негизги принциптери жөнүндө мыйзамы"