Ливон ордени
Ливон ордени – Ливониядагы немис ордени; Тевтон орденинин үч бөлүмүнүн бири, католиктик диний-рыцардык ордени. Ливон ордени 13–16- кылымда Саул салгылашуусунда (1236) талкаланган Кылыччандар орденинин калдыктарынын Тевтон орденине кошулушунан түзүлгөн (1237). Ливон орденинин карамагына герман рыцарлары басып алган Чыгыш Прибалтикадагы латыш жана эстон жерлеринин 2/3 бөлүгү кирген жана ордендин башында магистр туруп, анын резиденциясы Рим же Венденде (Цесисте) жайгашкан. 13-кылымда Ливон ордени Чыгыш Прибалтикадагы немис феодалдары жана католик чиркөөсүнүн негизги аскер күчү болуп калган. 13-кылымдын аягында Чыгыш Прибалтикадагы саясий гегемония үчүн ригалык архиепископторго каршы күрөштө жеңишке жетип, 1330-ж. Риганын феодалдык сеньоруна айланган. 1346-ж. Ливон орденине Түндүк Эстляндия кирген. Бирок Тевтон ордени талкаланган соң (к. Грюнвальд салгылашуусу, 1410), Риганын үстүнөн 2 сеньордун (архиепископ жана Ливон орденинин) бийлиги орногон. Мындай абал 16-кылымдын 60-жылдарына чейин сакталган. Ливон ордени 13–15-кылымда Литвага жана орустарга (Русь) каршы бир нече жолу согуш жүргүзүп, бирок алардан жеңилип калган (мисалы, Муз үстүндөгү салгылашуу, Дурбенин жанындагы салгылашуу, Эргемдеги салгылашуу). 16- кылымдын 20-жылдарында немис феодалдары менен эстон дыйкандарынын карама-каршылыктары күчөп, Ливон ордени начарлаган. Ливон согушунун (1558–1583) учурунда 1561-ж. Ливон ордени кулап, анын ордуна Курляндия герцогдугу түзүлгөн. Ливон ордени расмий түрдө 1562-ж. 5-мартта биротоло жоюлган.3
Колдонулган адабияттар
түзөтүү- “Кыргызстан”. Улуттук энциклопедия: 5-том. Башкы ред. Асанов Ү. А., Б.: «Кыргыз энциклопедиясы» башкы редакциясы, 2014. ISBN 978—9967—14-111-7