Манджак (эл)
Манджак (мандьяк) — Батыш Африкадагы эл.
| Манджак | |
 Манджак малчылары | |
| Мамлекеттер жана аймактар | |
|---|---|
|
Бардыгы: 210 миң адам | |
| Тили |
мандьяк |
| Дини |
жергиликтүү салттуу ишенимдери, |
| Расалык тиби | |
Гвинея-Бисау (140 миң адам), Кабо-Верде (40 миң), Сенегал (20 миң), Гамбия (10 миң) өлкөлөрүндө жашайт.
Жалпы саны 210 миң адам.
Тил
Мандьяк тилинде сүйлөшөт. Ал тил Нигер-конго макробүлөсүнүн Батыш атлантикалык тилдердин уясына кирет.
Мандьяк тилинде бок, бараан-калкус, чуро, лунд жана пейихе диалектилер бар.
Көпчүлүк португал тилин билет.
Дин
Көпчүлүк жергиликтүү салттуу ишенимдерди карманышат. Католиктер да бар (Кабо-Верде шаарларында).
Чарбалык иштер
Негизги салттуу кесип — кол менен иштетилген жер чарбасы (күрүч, батат, ямс, фонио, пахта, банан, цитрустар, жашылчалар, жер жаңгак).
Өздөштүрүлгөн саздуу жерлерди деңиз суусунан коргоо үчүн талаалардын айланасына топурактан дамбаларды тургузууда.
Универсалдуу эмгек куралы — кайендо (узундугу 3 мге чейин күрөк).
Малчылык (чочко, эчки, уй).
Жыйноочулук (май жана кокос пальмалардын жемиштерин чогултуу).
Балык уулоо (деңизде жана дарыяда) өнүккөн.
Кабо-Вердеде негизинен плантацияларда эмгектенишет.
Көптөгөн манджактар деңиз жана дарыя кемелеринде матрос болуп иштешет.
Кол өнөрчүлүк
- карапачылык;
- токуу;
- жыгач иштетүү.
Кийим
Аялдардын салттуу кийими (жумуш кийими катары сакталган) — юбка, эркектердики — белдемчи.
Тамак-аш
Тамак-ашы негизинен вегетариандык (ботко, суюк жылытма, пюре).
Турак жай
Салттуу турак жай диаметри 5-6 м келген тегерек өрүлгөн алачык, дубалдары чопо менен капталган, пальма жалбырактарынан жасалган бийик конус сымал, жапыз илинип турган чатыры.
Коом
Үй-бүлөлөрү чоң. Туугандык эсеп аталык. Жашыруун союздар жана курак класстар системасы сакталып калган.
Тарых
Бир нече кылым мурун манджак элин мандинго түндүктөн азыркы Гвинея-Бисаунун жээк бөлүгүнө сүрүп салган.
Манджак элинин бир бөлүгү Гвинея-Бисаунун ички аймактарына, олуттуу топтору 19-20-кылымдарда Сенегал, Гамбия, Кабо-Верде аймагына көчүп келишкен.
Жээктеги райондордон миграциянын себептеринин бири калктын жыштыгы (1 км² жерге 120 адамга чейин) болуп саналат.
Колдонулган адабият түзөтүү
Кальщиков Е. Н. "Манджак" //Народы и религии мира / Глав. ред. В. А. Тишков. М.: Большая Российская Энциклопедия, 1999