Флавоноид

Флавоноиддер (же биофлавоноиддер, латын сөзүнөн алынган flavus, сары дегенди билдирет) өсүмдүктөрдө кездешүүчү жана адамдын тамак-ашында кеңири колдонулуучу полифенолдук экинчилик метаболиттердин классына кирет ^[1].

Флавондун молекулалык түзүлүшү (2-фенил-1,4-бензопирон)

Химиялык жактан флавоноиддер эки фенил шакекчеден (А жана В) жана гетероциклдүү шакектен (С,тиркелген кычкылтекти камтыган шакек) турган жалпы 15 көмүртектүү скелет түзүлүшүнө ээ. Бул көмүртек структурасы C6-C3-C6 деп кыскартылышы мүмкүн. IUPAC номенклатурасы боюнча ^[2] ^[3], аларды бөлүүгө болот:

флавоноиддер же биофлавоноиддер
3-фенилхром-4-бирдин (3-фенил-1,4- бензопирон) структурасынан алынган изофлавоноиддер
4-фенил кумариндин (4-фенил-1,2- бензопирон) структурасынан алынган неофлавоноиддер.

Жогорудагы үч флавоноиддер кетон камтыган кошулмалар жана окшош антоксантиндер (флавондор жана флавонолдор) болуп саналат. Бул класс биринчи жолу биофлавоноиддер деп аталды. Флавоноид жана биофлавоноид терминдери флавоноиддер деп аталган кетон эмес полигидрокси полифенолдук бирикмелерди сүрөттөө үчүн кеңири колдонулат. Флавоноиддин борборундагы үч шакекче,башкача айтканда, гетероциклдер А, В жана С шакекчелери деп аталат. Ring A адатта phloroglucinol алмаштыруу үлгүсүн көрсөтөт.

Биосинтез

Флавоноиддер, негизинен, өсүмдүктөрдө синтезделген экинчи даражадагы метаболиттер.Флавоноиддердин жалпы түзүлүшү 15 көмүртектүү скелет, 2 бензол шакекчеси менен 3 көмүртектүү байланыштыргыч ^[1] менен байланышкан. Ошондуктан, алар C6-C3-C6 бирикмелери катары сүрөттөлөт. Байланыш чынжырынын химиялык түзүлүшүнө, кычкылдануу жана каныкпагандык даражасына (С3) жараша флавоноиддер антоцианидиндер, флавонолдор, флаванондор, флаванонолдор, флавондор жана изофлавоноиддер сыяктуу түрдүү топторго бөлүнөт ^[1]. Мындан тышкары, флавоноиддерди өсүмдүктөрдө гликозиддер менен байланышкан эркин агликондор катары табууга болот. Гликозид бакча негизделген диета керектелген flavone жана flavonol таралган түрү болуп саналат.

Флавоноиддердин классын жана алардын табияттагы булактарын ар кандай тектеш өсүмдүктөрдүн түрлөрү аркылуу көрсөткөн биохимиялык диаграмма.

Чакан топтор

Ар кандай өсүмдүктөрдөн алынган 5000ден ашык табигый флавоноиддер сүрөттөлгөн. Алар химиялык түзүлүшү боюнча классификацияланат жана жалпысынан төмөнкү подгруппаларга бөлүнөт (мындан ары окуу үчүн ^[4] караңыз):

Флавоноиддер

Антоцианидиндер

Антоцианидиндердин флавиль скелети

Антоцианидиндер - флавилий (2-фенилхромнилий) ионунун скелетин колдонгон антоцианидиндердин агликондору ^[1].

Мисалдар: Цянидин, Дельфинидин, Малвидин, Пеларгонидин, Пеонидин, Петунидин.

Антоксантиндер

Антоксантиндерди 2 топко бөлөбүз:

Топ	Скелет				Мисалдар
	Сүрөттөмө	Функционалдык топтор		Структуралык формула
	Сүрөттөмө	3-гидроксил	2,3-Dihydro	Структуралык формула
бир Flav	2-фенилхром — 4-бир	✗	✗	</img> </img>	Лютеолин, Апигенин, Тангеритин
Flav on ol </br> </br> </br> </br> же </br> </br> </br> </br> 3-гидрокси флав бири	3-гидрокси — 2-фенилхром — 4-бир	✓	✗	</img> </img>	Кверцетин, Кампферол, Мирицетин, Фисетин, Галангин, Исорхамнетин, Пачиподол, Рахамназин, Пиранофлавонолдор, Фуранофлавонолдор,

Флаванондор

Топ	Скелет				Мисалдар
	Сыпаттама	Функционалдык топтор		Структуралык формула
	Сыпаттама	3-гидроксил	2,3-Dihydro	Структуралык формула
бир флав	2,3-дигидро — 2-фенилхром — 4-бир	✗	✓	</img> </img>	Гесперетин, Нарингенин, Эриодиктёл, Гомоэриодиктёл

Флаван түзүлүшү

Курамында флаван-3-олдор (флаванолдор), флаван-4-олдор жана флаван-3,4-диолдор бар.

Скелет	аты
</img></img>	Флаван-3-ол (флаванол)
</img> </img>	Флаван-4-ол
</img> </img>	Флаван-3,4-диол (лейкоантоцианидин)

- Проантоцианидиндер - флаванолдордун димерлери, тримерлери, олигомерлери же полимерлери.

Изофлавоноиддер

Изофлавоноиддер
- Изофлавондор 3-фенилхром -4-бир скелетти колдонушат (2-көмүртекте гидроксил тобу алмаштырылбайт)
Мисалдар: Genistein, Daidzein, Glycytein
- Isoflavans
- Изофлавандиолдор
- Изофлавиндер
- Куметандар
- Птерокарптар

Тамак-аш булагы

Петрушка - флавондордун булагы

Карагат диеталык антоцианидиндердин булагы болуп саналат

Цитрус жемиштерде ар кандай флавоноиддер бар.

Петрушка

Петрушка жаңы, кургатылган флавондорду камтыйт ^[5] .

Карагат

Карагат антоцианидиндердин диеталык булагы болуп саналат^[5] .

Кара чай

Кара чай диеталык флаванолдордун бай булагы болуп саналат ^[5].

Цитрус

Цитрус флавоноиддерине гесперидин (флаванон гликозиди),кверцитрин, рутин (флавонол кверцетининин эки гликозиди ) кирет. Флавоноиддер кабыгына караганда целлюлозада азыраак концентрацияланган (мисалы, 165 жана 1156) . мг/100г целлюлоза жана сатсума мандарин кабыгы жана 804 мг/100г целлюлоза жана клементин кабыгы 164 менен салыштырганда) ^[6].

Какао

Флавоноиддер табигый түрдө какаодо кездешет, бирок алар ачуу болушу мүмкүн болгондуктан, алар көбүнчө шоколаддан, атүгүл кара шоколаддан алынат. Флавоноиддер сүт шоколадында бар болсо да, сүт алардын сиңишине тоскоол болушу мүмкүн, бирок бул тыянак күмөндүү.

Жержаңгак

Жаңгактын (кызыл) кабыгында маанилүү полифенолдор,анын ичинде флавоноиддер бар .

Тамак-аш булагы	Флавондор	Флавонолдор	Флаванондор
Кызыл пияз	0	4 - 100	0
петрушка, жаңы	24 - 634	8 - 10	0
Тимьян, жаңы	56	0	0
Лимон ширеси, жаңы	0	0 - 2	2 — 175

Диета планын түзүү

Ар бир өлкө үчүн мг/к орточо флавоноиддерди керектөө, флавоноиддердин ар кандай түрлөрүнүн салыштырмалуу салымын көрсөткөн тегерек диаграммалар ^[7] .

Маалыматтар EFSA 2011 европалык комплекстүү тамак-аш керектөөлөр базасына кирген бардык өлкөлөрдүн флавоноиддерди орточо керектөөсүнө негизделген .

Дагы караңыз

Фитохимиялык заттар
Тамак-аштагы антиоксиданттардын тизмеси
Тамак-аштагы фитохимиялык заттардын тизмеси
Фитохимия
Экинчилик метаболиттер
Гомоизофлавоноиддер 16 көмүртектүү скелети бар химиялык заттар

Булактар

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 .
↑ IUPAC Compendium of Chemical Terminology, 1997
↑ The Gold Book, 2009
↑ "Biotechnology of flavonoids and other phenylpropanoid-derived natural products. Part I: Chemical diversity, impacts on plant biology and human health". Biotechnology Journal 2 (10): 1214–34. October 2007. doi:10.1002/biot.200700084. PMID 17935117.
↑ ^5.0 ^5.1 ^5.2 USDAʼs Database on the Flavonoid Content
↑ Levaj B; others (2009). "Determination of flavonoids in pulp and peel of mandarin fruits (table 1)". Agriculturae Conspectus Scientificus 74 (3): 223. Archived from the original on 2017-08-10. https://web.archive.org/web/20170810141820/http://www.agr.unizg.hr/smotra/pdf_74/acs74_38.pdf. Retrieved 2023-04-23.
↑ "Flavonoid intake in European adults (18 to 64 years)". PLOS ONE 10 (5): e0128132. doi:10.1371/journal.pone.0128132. PMID 26010916.

Маалымат базалары

[lpi-flav-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 .

[iupac-2] IUPAC Compendium of Chemical Terminology, 1997

[3] The Gold Book, 2009

[Ververidis-4] "Biotechnology of flavonoids and other phenylpropanoid-derived natural products. Part I: Chemical diversity, impacts on plant biology and human health". Biotechnology Journal 2 (10): 1214–34. October 2007. doi:10.1002/biot.200700084. PMID 17935117.

[ars.usda-5] 5.0 ^5.1 ^5.2 USDAʼs Database on the Flavonoid Content

[6] Levaj B; others (2009). "Determination of flavonoids in pulp and peel of mandarin fruits (table 1)". Agriculturae Conspectus Scientificus 74 (3): 223. Archived from the original on 2017-08-10. https://web.archive.org/web/20170810141820/http://www.agr.unizg.hr/smotra/pdf_74/acs74_38.pdf. Retrieved 2023-04-23.

[Vogiatzoglou_2015-7] "Flavonoid intake in European adults (18 to 64 years)". PLOS ONE 10 (5): e0128132. doi:10.1371/journal.pone.0128132. PMID 26010916.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]