Сингапур (шаар)

Сингапур — Сингапур Республикасынын борбору, Түштүк-Чыгыш Азиянын ири портторунун, соода жана өнөр жай борборлорунун бири. Ал Сингапур кысыгында жайгашкан. Сингапур темир жолу аркылуу Малака жарым аралы менен байланышкан; ошондой эле эл аралык маанидеги аэропорту бар. Шаар Каланг жана Сингапур дарыяларынын жээктеринде, Сингапур аралынын түштүк бөлүгүндө жана ага жакын жайгашкан кичинекей аралдарда (мисалы, Брани) жайгашкан. Калкы 1,2 миллион адам (1974-жылга карата).

Шаар Сингапур Өлкө СингапурСингапур Тарыхы жана Географиясы Негизделген күнү 1299 Калкы Сандык идентификаторлор

Тарыхы

Малай эл жомогунун айтымында, Сингапур 1299-жылы Шривиджайя мамлекетинен келген ханзаада тарабынан негизделген жана “Арыстандар шаары” (санскр. Сингапура) деп аталып калган. 1365-жылы шаар малай мамлекеттеринин соода борбору болуп турганда, Маджапахиттин аскерлери тарабынан кыйратылган. 1832-жылы англиялык колонизаторлор Сингапур аралын басып алышып, аны Стрейтс-Сетлментс колониясынын башкы шаары кылышкан. Алгач Британиянын Малайзиясынын (1946-жылга чейин), кийин Сингапур атындагы англиялык колониясынын (1946–1959) борбору болгон. Европадан Ыраакы Чыгышка болгон соода жолдорунун кесилишинде жайгашкандыгы Сингапурдун чоң портуна айланып, Түштүк-Чыгыш Азиянын кайра экспорттук соодасынын борбору болуусуна өбөлгө түзгөн. 1959-жылы Сингапур “өз алдынча башкарган мамлекеттин” борбору болуп жарыяланып, 1965-жылдын декабрынан тартып көз карандысыз Сингапур Республикасынын борбору болуп калган. 1960-жылдары англиялык аскер-деңиз базасы Сингапурга өткөрүлүп берилген.

Экономикасы

Сингапурдун географиялык жайгашуусу анын экономикалык өнүгүүсүнө чоң таасирин тийгизген. Экономиканын негизин тышкы соода операциялары, өзгөчө кайра экспорт түзгөн. Сингапур дүйнөдөгү эң ири каучук базарларынын бири болуп, ошондой эле кокос пальмасынын азыктары, жыгач, татымалдар, мөмө-жемиштер, кофе, калай жана мунай сыяктуу товарлардын соода борборуна айланган. 1960-жылдардан баштап, салттуу товарлар менен катар эле өнөр жай продукциялары (радиоэлектроника, электротехника, транспорттук жабдуулар, текстиль, мунай продуктулары) экспорттоло баштаган. 1974-жылы порттун жүк айлануусу 63 миллион тоннаны түзүп, Сингапур дүйнөдөгү эң ири порттордун бири катары бункердик борборго айланган. Сингапур ошондой эле эл аралык банктар жайгашкан финансылык борбор катары таанылган.

Өнөр жай жана инфраструктура

1960–70-жылдары шаарда жаңы өнөр жай ишканалары курулуп, эски ишканалар модернизацияланган. Экспортко багытталган кемечилик, кеме оңдоо, мунайды кайра иштетүү, радиоэлектроника, оптико-механика, металл иштетүү, текстиль жана тигүү өнөр жайы өнүккөн. Ошондой эле цемент, химия, резина, жыгач иштетүү жана тамак-аш өнөр жайлары да бар. Балык чарбачылыгы өнүккөн.

Архитектура жана маданият

Сингапур ар түрдүү райондордон турат. Административдик жана ишкерлик борборлордо, ошондой эле европалык районунда 19-кылымдын эклектикалык архитектуралары жана заманбап имараттар басымдуулук кылат. “Деңиз фасады” көп кабаттуу имараттар менен курулган, аларда дүкөндөр, банктар жана кеңселер жайгашкан. Кытай районунда тар көчөлөр жана чакан үйлөр, малай районунда болсо салттуу үйтөр, мечиттер басымдуулук кылат.

Билим жана маданият мекемелери

Сингапурда төмөнкү окуу жана илимий мекемелер бар: Сингапур университети (Экономикалык изилдөөлөр борбору); Наньян университети; Политехникалык институт, Техникалык колледж; Ботаникалык бакча; Түштүк-Чыгыш Азияны изилдөө институту; Улуттук китепкана, Улуттук музей, Улуттук театр, Виктория концерттик залы.