Олжобай Каратаев

Каратаев Олжобай Кубатбекович‎»‎ барагынан багытталды)

Олжобай КаратаевКыргызстандык заманбап тарыхчы жана этнографы, түркологу, тарых илимдеринин доктору (2003), профессор (2008). Кыргыз Республикасынын илимине эмгек сиңирген ишмер (2023), 2015-жылдын август айынан тартып 1922-жылга чейин Түркиянын Кастамону шаарынын Кастамону мамлекеттик университетинде (Кузейкент) Фен Адабият факультетинде профессорлук кызматын аркалады. аль Фараби атындагы Казак Улуттук университетинде чакырылган профессор катары дарстар окуган. Учурда Ж.Баласагын атындагы Кыргыз Улуттук университетинин профессору болуп эмгектенип келет.

Олжобай Каратаев
Ишмердүүлүк тармагы:

Тарыхчы

Туулган датасы:

23 -август 1963(1963-08-23) (61 жаш)

Туулган жери:

Орто Азия, Сузак району, Жалал-Абад облусу, Кыргыз ССРи, СССР

Жарандыгы:

СССР желеги СССР Кыргызстан

Азыркы Кыргызстандагы тарых, түркология, ономастика жана этнография, Чыгыш элдеринин тарыхы, маданияты тармагында иштеген адистердин бири. Кыргыздардын этникалык тарыхын, этногенезин, көөнө маданиятын, кыргыз жана түрк эн тамгалары, байыркы жана орто кылымдардагы Кыргыз каганатынын мамлекеттик-башкаруу жана административдик системасын иликтөө боюнча адис. Кыргыздардын уруулук курамы, этномаданий, этносаясий тарыхы боюнча изилдөөлөрдү жүргүзүп келет. Кыргыздардын этностук тарыхы, этногенези, кыргыздардан бөлүнүп чыккан бүгүнкү этностук азчылыктар (Фуюй кыргыздары, Тарбагатай кыргыздары, лобнорлуктар, сарыг угурлар же юйгулар, долондор, хотондор, лакайлар, катагандар ж.б.) боюнча изилдөөлөрдүн, бир катар этнографиялык сөздүктөрдүн, глоссарийлик эмгектердин автору. Кошуна өлкөлөрдө (Кытай Эл Республикасы, Ооганстан, Мургаб, Жергетал, Фергана өрөөнүнүн Өзбекстанга караган бөлүктөрүндө жана Жиззактын Бакмал, Замин райондорунда, Ташкенттин Бөкө, Пушкин аймактарында, Сыр-Дарыя облусунда) чөлкөмдөрүндө эзелтеден жашап келе жаткан кыргыздар жана алардын этникалык тарыхы, этногенези, маданияты боюнча ири эмгектерди жаратып келет. Мындан сырткары, кыргыз урууларынын келип чыгышы, локализациясы, эн тамгалары, орто кылымдардагы кыргыз аскердик жана саясий жетекчилери боюнча эмгектерди жазып, жарыкка чыгарууда. Этнографиялык өңүттөгү изилдөөлөргө байланышкан эмгектердин автору. Диссертациялык ишти (илимдин кандидаттык диссертациясы) тарых илиминде эң биринчи болуп кыргыз тилинде жазып, коргогон (1994). Энциклопедиялык маанидеги жарык көргөн эмгектердин автору. Учурда Кыргызстандын, түрк элдеринин тарыхы боюнча жазылып жана изилденип жаткан ири илимий Проектердин катышуучусу, Редакторлук, диссертациялык Кеңештердин мүчөсү. Бир катар Эл аралык илимий Проектердин (Казакстан, Түркия, Россия ж.б.) катышуучусу. Эмгектери кыргыз, түрк, англис, орус, азербайжан, украин ж.б. тилдерде чет элдик илимий басылмаларда жарык көрүп келе жатат.

Өмүр баяны

түзөтүү

Олжобай Кубатбек уулу Каратаев Кыргызстандын Жалал-Абад облусундагы (мурдагы Ош облусу) Сузак районуна караштуу Орто Азия айылында 1963-жылдын 23-августунда айылдык интелигенттердин үй бүлөсүндө туулган.

1980-жылы №13 Орто Азия орто мектебин аяктагандан соң, Жалал-Абад шаарында жумушчу болуп эмгектенген.

1981-1983 жж. Советтик Армиянын катарында (Монголияда) кызмат өтөгөн (ротанын старшинасы).

Аскер кызматын өтөгөн соң, ал соң Жалал-Абад шаарындагы мурдагы жумушчулук кесибин уланткан.
1983-1984-жж. СССРдин 50-жылдыгы атындагы Кыргыз Мамлекеттик университетинин (азыркы КУУнун) алдындагы даярдоо бөлүмүнө (тарых адистиги боюнча) кирип окуган.

Ал Бишкектеги (мурдагы Фрунзе шаары) СССРдин 50 жылдыгы атындагы Кыргыз Мамлекеттик университетинин (азыркы Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз Улуттук Университетинин) тарых факультетине 1985-жылы кирип, аны артыкчылык диплому менен 1990-жылы аяктаган.
Ал 1990-1993-жж. Кыргыз Улуттук Илимдер академиясында Тил жана адабият институтунда илимий кызматкер болуп иштеген. Анда ал ономастика маселелерин иликтеген.

1993-ж. февраль айынан тартып ал Кыргыз Мамлекеттик университетинин (Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинин) Тарых факультетинин Азия жана Африка өлкөлөрүнүн тарыхы кафедрасына окутуучулук кызматына чакырылып, туруктуу иштей баштаган. (Кафедранын ал кездеги жетекчиси - Т.К.Чоротегин эле).

 
Профессор Олжобай Каратаев Ош шаарында уздардын эмгеги менен таанышууда. 2-октябрь, 2014-жыл.

1994-жылы ономастика, тарых жана этнография (этнология жана антропология) жаатында кыргыз тилиндеги эң алгачкы илимдин кандидаттык диссертациясын жактап (Кыргыз тарыхы, этнография жана түрк тилдери шифрлери менен), тарых илимдеринин кандидаты окумуштуулук даражасын алган.
Анын илимий жетекчилери жана устаттары - филол. ил. канд. Кадыралы Конкобаев менен тарых ил. канд., доцент Тынчтыкбек Чоротегин (Чоротегин) эле.

О.К.Каратаев Ж.Баласагын атындагы Кыргыз Улуттук Университетинин (КУУ) Тарых жана чөлкөм таануу факультетинде (Азия жана Африка өлкөлөрүнүн тарыхы кафедрасы) ага окутуучу, доцент болуп иштеп жүрүп, докторлук диссертациясын жазуусун аяктаган.
Ошол эле аталган факультеттин "Чөлкөм таануу" бөлүмүн, андан соң кафедрасын бир катар жылдар жетектеген, Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз Улуттук университетинин биринчи проректору болуп жетекчилик кызматта иштеген.

2004-жылы Бишкек шаарында (Кыргыз УИАсынын Тарых институту) доктордук диссертациясын ийгиликтүү коргоп, тарых илимдеринин доктору окумуштуулук даражасын алган. Илимий кеңешчилери тарых илимдеринин доктору, профессор Чороев Т.К. (Чоротегин), тарых илимдеринин доктору, профессор Э. Ж. Маанаев.
Ал жактаган докторлук диссертациялык иштин расмий оппоненттери болуп дүйнөлүк аты бар илимпоздор катышкан: Казакстан ИАсынын Академиги Б.Е.Кумеков (Казакстан); профессор В.Я.Бутанаев (Россия); профессор И.Б.Молдобаев (Кыргызстан).
Андан соң, Кыргыз Республикасынын Улуттук Аттестациялык комиссиясынын чечими менен "профессор" даражасын алган. Кыргыз Республикасынын Эл агартуусунун мыктысы (отличниги).

Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз Улуттук университетинин (КУУ) Азия жана Африка өлкөлөрүнүн тарыхы кафедрасынын окутуучусу, ага окутуучусу, доценти, бөлүм башчысы, профессору, кафедра башчысы, Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз Улуттук университетинин окуу иштери боюнча проректору - биринчи проректору кызматында иштеген.

Бир катар жылдардан бери (2003-ж. бери карай) ал Кыргызстандын тарыхы (07.00.02), Этнография, этнология жана антропология (07.00.07) адистиктери боюнча илимдин кандидаттык (докторлук) иштерин коргоо боюнча Адистештирилген Кенешинин мүчөсү болду.
О.Каратаев эл аралык бир катар илимий экспедициялардын жана ири илимий долбоорлордун катышуучусу.
Ал Түркия Республикасынын Кастамону университетиндее (Илим жана Адабийат факультети) жана ал-Фараби атындагы Казак Улуттук университеттеринде (Тарых факультети) чакырылган профессор катары дарстарды окуду.

Ал 2004-жылдан 2015-жылга чейин Бишкек шаарындагы Эл аралык Кыргыз-Түрк "Манас" университетинин (КТМУ) профессору болуп иштеди.

Ал 2015-2020-жж. Түркиянын Кастамону шаарындагы Кастамону университетинин профессору болуп эмгектенди.

Учурда ал Ж.Баласагын атындагы КУУнун Кыргыз-Европа факультетинде,Тарых жана чөлкөм таануу институтунда профессор кызматын аркалоодо.

Үй-бүлөлүк акыбалы

түзөтүү
 
Кайрыкан Расуловна Жаныбекова. 05.4.2018


Жубайы - Кайрыкан Жаныбекова, тарых илимдеринин кандидаты, СССРдин 50-жылдыгы атындагы Кыргыз Мамлекеттик университетин, И.Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик педагогикалык университетинде билим алган. Учурда Ж.Баласагын атындагы Кыргыз Улуттук университетинде эмгектенет.
Кайрыкан Расуловна Жаныбекова Энесай кыргыздары, Кыргыз каганатынын тарыхы, кыргыз коомундагы саясий-социалдык, экономикалык жана маданий алакаларын, коомдук институттардын өнүгүү жараянын, Энесай кыргыздарынын кошуна элдер жана мамлекеттер менен байланыштарын, дипломатиялык алакаларын изилдеп келет. Бул маселелерге арналган бир катар илимий макалаларды жана илимий монографияны жарыкка чыгарган.
Кайрыкан Расуловна Жаныбекова республикалык, Эл аралык илимий жыйындарда билдирүүлөр менен катышып келет.
Кайрыкан Жаныбекова айым 2016-ж. Бишкек шаарында “Энесай кыргыздарынын тарыхынын профессор В.Я.Бутанаевдин эмгектеринде чагылдырылышы” аттуу темада илимдин кандидаттык диссертациясын кыргыз тилинде ийгиликтүү коргогон.

Коомдук ишмердиги

түзөтүү
 
Олжобай Каратаев, тарых илимдеринин доктору, профессор. 09.8.2009.

Кыргызстандын Дин иштери боюнча мамлекеттик агенттигинин Байкоочу кеңешинин мүчөсү, жетекчиси. 2012-жылдын 11-февралында "Кыргыз Тарых Коому" эл аралык коомдук бирикмесинин Башкармалыгынын мүчөсү болуп шайланган.Кыргызстандын байыркы доордон бүгүнкү күнгө чейинки тарыхы боюнча (7 томдук эмгек) жыйнактын редакциялык Кеңешинин мүчөсү. Ал уюштурууга жандуу катышкан илимий жыйындардын бири - тарыхчы Муратбек Кожобековдун 60 жылдыгына арналган 2018-жылы 23-ноябрда өткөн жыйын болду. [1]

Илимий чыгармачылыгы

түзөтүү
 
Тарыхчы, профессор Олжобай Каратаев. 28.1.2012.

Кыргыздардын жана түрк элдеринин этнологиясы, этнографиясы, кыргыз жана түрк калктарынын эн тамгалары, кыргыздардын этномаданий байланыштары тууралуу илимий иликтөөлөрдү жүргүзүп келет.

Бир катар илимий монографиялардын жана 100дөн ашуун илимий жана илимий-жамаагаттык макалалардын автору.

Эмгектери кыргыз, орус, түрк жана англис тилдеринде жарыяланган.

Илимдеги устаты: тарых илимдеринин доктору, профессор Тынчтыкбек Чоротегин (Чороев):

Илимдеги шакирттери:

  • Мырзакметов Абдымиталип Камытович. Кыргыздардагы балдардын туулганына карата ырым-жырымдар (кандидаттык диссертация). 07.00.07. – Этнология, этнография жана антропология. – Бишкек, Кыргыз УИА, 2007-ж.
  • Жалиева Бегайым Самидиновна. Кыргыздардын жана Саян-Алтайдын түрк тилдүү элдеринин этникалык жана маданий алакалары (кандидаттык диссертация). 07.00.02 – Ата Мекен тарыхы; 07.00.07. – Этнология, этнография жана антропология. –Бишкек, Кыргыз УИА, 2008-ж.
  • Азизбаев Саитдин. История развития физической культуры и спорта в Кыргызстане (1924-2009 гг). (кандидатская диссертация). 07.00.02. – Отечественная история. –Бишкек, Кыргыз УИА, 2009-ж.
  • Дооранов Узгенбай Сапарбаевич. Центрально – Азиатские мыслители и поэты средневековья о физическом воспитании (9-13 вв). (кандидатская диссертация). 07.00.02. – Отечественная история. –Бишкек, Кыргыз УИА, 2010-г.
  • Кадыров Абдинаби. Баткен районунун 1934-2009 жж. социалдык-экономикалык өнүгүүсү (кандидаттык диссертация). 07.00.02 –Ата Мекен тарыхы; –Бишкек, Кыргыз УИА, 2010-ж.
  • Жумашова Гүлзада. Таш-Көмүр шаарынын тарыхы. 07.00.02 - Ата Мекен тарыхы (кандидаттык диссертация). -Бишкек, 2013.
  • Кайыпов Сулайман Турдуевич. Түркияда жашаган Памир кыргыздарынын тамак-аш маданияты (XX к. аягы - XXI к. башы). (Докторлук диссертация). 07.00.02 -Ата Мекен тарыхы; 07.00.07 - Этнография, этнология жана антропология. -Бишкек, 2012.
  • Абдиева Жылдызкан. "Манас" эпосундагы кыргыздардын диний ишенимдеринин эволюциясы. 07.00.07. - Этнография, этнология жана антропология. (кандидаттык диссертация). -Бишкек, 2014.
  • Алымбаев Абдрахман Мырзагулович. Кыргыз мифтери жана уламыштары тарыхый-этнографиялык булак катары (кандидаттык диссертация). 07.00.02. - Ата Мекен тарыхы:. -Бишкек, 2016.
  • Казакбаев Азамат. Традиции и обычаи национального вида борьбы кыргызов "Куреш" конца XIX - начала ХХ вв. (кандидатская диссертация). 07.00.07. - Этнология, этнография и антропология. -Бишкек, 2016.
  • Кулова Элнура Кемелбековна. "История города Талас (1877-2010)". Кандидатская диссертация. 07.00.02 - Отечественная история. -Бишкек, 2017.
  • Наркеев Сапарбай Анарбекович. Элдик оозеки чыгармар орус колониализми боюнча тарыхый-этнографиялык булак катары (XIX  к. экинчи жарымы - XX к. - биринчи чейреги). 07.00.07. Этнография, этнология жана антропология (кандидаттык диссертация). - Бишкек, 2021.
  • Кадыров Акжол Абдинабиевич. Кызыл-Кыя шаарынын Совет мезгилиндеги жана андан соңку доордогу өнүгүүсү (1917-2010 жж.). 07.00.02. - Ата Мекен тарыхы. (кандидаттык диссертация). - Бишкек, 2022.
  • Таиров Кубанычбек Абдулазизович. Сүлүктү шаарынын Совет жана эгемендүүлүк доорундагы өнөр жайынын өнүгүүсү(1917-2010 жж.). 07.00.02 - Ата Мекен тарыхы (кандидаттык диссертация). - Бишкек, 2022.
  • Умаралиев Элдербек Станбекович. Кыргыздардагы Умай эненин культу. 07.00.07 - Этнография, этнологиия жана антропология. (кандидаттык диссертация). - Бишкек, 2023.
  • Жантелиева Нурзада Гарибовна. Вклад А.Н.Бернштама в истории изучения Кыргызстана. 07.00.02 - Отечественная история (кандидатская диссертация. - Бишкек, 2024.
  • Айтиева Гүлбурак Аскарбековна. Место и роль поломничества в жизни населения Ферганской долины (по материалам юга Кыргызстана). 07.00.07 - Этнография, этнология и антропология (кандидатская диссертация). - Бишкек, 2024.

Эмгектеринин кыскача тизмеси:

түзөтүү

Монографиялары. Китептери

түзөтүү
  • Каратаев, Олжобай Кубатбекович. Кыргыздардын теги, таралуу ареалы, этностук-маданий алакалары / Жооптуу редакторлор Тынчтыкбек Чоротегин, Памирбек Казыбаев. - Бишкек, 2013. - 290 б., сүрөттөр. - ISBN 978-9967-27-070-1. - (Кыргыз-Түрк "Манас" университетинин басылмалары. № 174. Окуу китептер тизмеси. № 47.)
  • Каратаев, Олжобай. Кыргыз этнонимдер сөздүгү. - Бишкек: Кыргыз-Түрк "Манас" университети, 2003. - 265 бет. - ISBN 9967-21-621-2.
  • Кыргыз этнографиясы боюнча сөздүк. Түзгөндөр О. К. Каратаев, С. Н. Эралиев. -Б.: Бийиктик, 2005. 600 б., ISBN 9967-13-159-4.
  • Каратаев Олжобай. Кыргыздардын этномаданий байланыштарынын тарыхынан. -Бишкек, "Бийиктик", 2002. - 176 б.
  • Каратаев О.К., Маанаев Э.Ж. Кыргыздардын этникалык өнүгүүсү. -Бишкек, КГПУ, 2003. - 237 б.
  • Каратаев О.К. ж.б. Кытай императорлорунун Кыргыз кагандарына жазган каттары. - Бишкек, "Учкун", 2003.
  • Каратаев О.К. Бөрү уруусунун келип чыгышынын тарыхый-этнографиялык негиздери /Жооптуу редакторлор: Конкобаев К., Нурсултан Кубанычбек уулу/. -Бишкек, "Улуу тоолор", 2021. - 608 б. İSBN 978-9967-29-434-9.
  • Каратаев О.К., Кененсариев Т.К. Багыш уруусунун теги. Көкүм бий, хан Тейиш. -Бишкек, "Улуу тоолор". 2023. - 432 б. İSBN 978-9967-29-588-9.
  • Каратаев О.К. Койчу датка - мамлекеттик жана саясий ишмер. -Б.: "Улуу тоолор", 2023. - 56 б. İSBN 978-9967-29-637-4.
  • Каратаев О.К. Кыргыздын Сабыр уруусунун келип чыгышы. - Б.: "Калем" басма үйү, 2024. - 280 б. İSBN 978-9967-9535-4-3.

Илимий-методикалык эмгектер

түзөтүү
  • Каратаев О.К., Медеров Т.Ж. Учебное пособие по истории стран Азии и Африки в новейшее время. - Бишкек, «Нуска», 2003. – 125 с.
  • Каратаев О.К., Медеров Т.Ж. Азия жана Африка элдеринин соңку жаңы тарыхы боюнча жардамчы окуу куралы.  - Бишкек, «Нуска», 2003. – 126 б.
  • Каратаев О.К. Учебная программа по истории стран Азии и Африки в средние века. –Бишкек, 1998.– 34 с.
  • Каратаев О.К. Учебная программа по истории стран Азии и Африки в нового и новейшего времени. –Бишкек, 1998. – 56 с.
  • Каратаев О.К. Программа курса «Истории стран Азии Африки в новейшее время». – Бишкек,2005. – 60 с.
  • Каратаев О.К. Программа курса «История тюркских народов» (с древнейших времен до наших дней). –Бишкек, 2005, - 60 с.
  • Каратаев О.К. Методическое пособие по истории народов Востока нового времени. Изд-во «Текник» КТУ им. И.Раззакова. - Б.: 2009. – 48 с.
  • Каратаев О.К. Методические рекомендации по Истории стран Азии Африки в средние века. Изд-во «Текник» КТУ им. И.Раззакова. -Б.: 2009. – 60 с.
  • Каратаев О.К. Этнологиялык (этнографиялык) практика жана талаа маалыматтарын жыйноонун усулдук колдонмосу. -Бишкек, 2015. - 36 б.

Котормолору

түзөтүү

Жарыкка чыккан негизги илимий макалаларынын тизмеси

түзөтүү

. 1. Кирил жазмасында

  • Каратаев О. К., Бутанаев В.Я. Хакасско-кыргызские лексические параллели//Вестник КГНУ. Филологические науки. Ч.2 - Бишкек, 1999. – с.116-170
  • Каратаев О. К. Туунду этнонимдердеги көптүк маанини билдирүүчү мүчөлөр //Вестник КГНУ. Филологические науки. Ч.2. - Бишкек, 1999. 87-92 бб.
  • Каратаев О. К. Жайчы, калча, мангыт, каракуш, чагыр ж.б. (тарыхый-лингвистикалык иликтөө).Ренессанс. Тарых жана маданият. 2–чыгарылышы. – Бишкек, -Ош, 1999. 20-25 бб.
  • Каратаев О. К. Кыргыздардын жана алтайлыктардын тарыхый-этникалык, маданий алакалары// Вестник КГНУ: Серия 6, Наука и образование. Труды ИИМОП. Вып.2. – Бишкек, 2000, 136-140 бб.
  • Каратаев О. К. Кыргыз-хакас тарыхый-этникалык, маданий байланыштары //Эл агартуу. – Бишкек, 2000, -№9-10. 30-33 бб.
  • Каратаев О. К. Фергана өрөөнүндөгү кыргыздардын этностук курамы // Ош и Фергана: Археология, новое время, культура, этногенез. - Вып.4. – Бишкек, 2000. 103-105 бб.
  • Каратаев О. К. Кыргыз-огуз тарыхый-этникалык байланыштары // КТМУ. Коомдук илимдер журналы. - Бишкек, 2001. 175-186 бб.
  • Каратаев О. К. Кыргыз этнонимдердин структурасы // Вестник КГНУ: Серия.I.Гуманитарные науки. –Вып.3. Филология. Языкознание. Государственный язык. – Бишкек, 2001, 89-92 бб.
  • Каратаев О. К. Топономические параллели Киргизии и Хакасско-Минусинского Края // Вестник КГНУ: Серия. I. Гуманитарные науки. – Вып.3. Филология. Языкознание. Государ-ственный язык. – Бишкек, 2001, 122-126 бб.
  • Каратаев О. К. Кыргыз эн тамга белгилери: келип чыгышы, параллелдери. Байыркы кыргыз тарыхынын актуалдуу проблемалары // КТМУ, - Бишкек, 2001, 139-141 бб.
  • Каратаев О. К. Кыргыз этникалык аталыштары тарыхый-этникалык булак катары // Кыргыздар: тарых. Санжыра. Уламыш / Түзгөн Кеңеш Жусупов. - Том 5. - Бишкек, 2002, 221-254 бб.
  • Каратаев О. К. Кыргыздардын тувалар менен этногенетикалык, этномаданий байланышnтары\\ КТМУ. Коомдук илимдер журналы. 4-саны, -Бишкек, 2003;
  • Каратаев О. К. Древнекыргызские тамги Хакасско-Минусинской котловины и Республика Тыва\\ Материалы междун. Арх.-этнографич. экспедиции. –Б.: КГПУ, 2003. -С.83-126;
  • Каратаев О. К. Кыргыз каганатындагы мамлекеттик-башкаруу титулатурасы\\ Вестник КНУ. - Бишкек, КНУ, 2006. Серия. Исторический. –С.34-48;
  • Каратаев О. К. Кыргыз каганатынын мамлекеттик башкаруу системасы: титулдар, бийлик рангалары (XI-XIII кк.)\\ Вопросы истории. –Бишкек,  НАН КР, 2006. –Вып. 1.
  • Каратаев О. К. Саян-Алтай чөлкөмүндөгү «кыргыз» этнониминин таралуу алкагы\\ Вестник КНУ.– Бишкек, 2009. C. 35-42;
  • Каратаев О. К. Кыргыздардагы «Уча» салты жана тарыхый этнографиялык параллелдери\\ Проблемы полиэтнического общества. Центральной Азии:вызовы и возможные решение.Матер. конф. посвящ. К.Мамбеталиевой. Б.: 2012. С. 23-27.
  • Каратаев О. К. Хотондор жана Монголиядагы «кыргыз» уруктары жөнүндө\\ Кыргызский каганат в контексте тюркской цивилизации: проблемы кыргызоведения. Ч. 1. -Б.: 2012. С.51-58;
  • Каратаев О. К. Кыргыз эн тамгалары жаңы табылгалар жана алардын параллелдери\\ ОшМУнун жарчысы (Вестник ОшМУ). Ош, 2012. 12-май. С.90 - 95;
  • Каратаев О. К. Хакастардын этностук курамынын бүгүнкү абалы // Кыргызский каганат в контексте тюркской цивилизации: проблемы кыргызоведения. Ч.2. 2012. С.220-227; 
  • Каратаев О. К. Лакайлар жана алардын теги жөнүндө // Материалы республиканской конференции посвящ. проф. С.Аттокурову. - Б.: 2013. С. 59-70;
  • Каратаев О. К. Кыргыз мамлекети жана мамлекеттүүлүгүнүн өнүгүү этаптары // Наука и новые технологии. -№ 5. -Б.: 2013. С. 13-17;
  • Каратаев О. К., Жаныбекова К.Р. Юйгулар (сары угурлар) енисей кыргыздарынын урпактары // Наука и новые технологии. -№ 5. -Б.: 2013. С. 31-36;
  • Каратаев О. К. Тарыхтын өчпөс издери // Жаңы Ала-Тоо. – Бишкек, 2013. – 4 (48). – 200-208-б.
  • Каратаев О. К. Сужа жазуусу жана Кыргыз каганатынын мамлекеттик бийлик жүргүзүү системасы // Вопросы письменных памятниках кыргызского этноса.  –Б.: 2014. АУПКР. С. 56-65; 
  • Каратаев О. К., Каратаева С.К., Жаныбекова К.Р. Енисей кыргыздарынын жазуу маданияты тууралу // Кыргыз жана Карахандар каганаттары Көөнөрбөс издер. –Бишкек, 2014. 243-250 беттер;
  • Каратаев О. К. Фуюйские кыргызы - самый восточный тюркский этнос\\ Международная конференция посвящ. к 60-летию проф. Аманжола Калыша. Вестник.КазНУ.  -Алматы, 2014. С. 123-132;
  • Каратаев О. К. Ч.Айтматовдун чыгармаларындагы байыркы кыргыздар: фольклордук мотивдер жана алардын параллелдери\\ Ч.Айтматов жана Түрк цивилизациясынын ренессансы. КТМУ. – Б.: 2013. 162-168 беттер;
  • Каратаев О. К. "Бурут” аталышынын тарыхый жана этнолингвистикалык мааниси\\ Агартуучу, журналист жана этнограф Амантур Сейталы уулу Акматалиев. -Бишкек, 2014, 108-118 беттер.
  • Каратаев О. К. Кыргыздардын Кытайдын Тан династиясы менен саясий-дипломатиялык алакалары (VII-X  кк.) // Кыргызстан – Китай: вчера, сегодня, завтра (Материалы презентации и научно-практической конференции).Дип. Акад. МИД Кыргызской Республики. Бишкек, 2014. С. 70-83;
  • Каратаев О. К. Мамлекеттин ар кыл диний агымдарга мамилеси// Ош мамлекеттик университетинин жарчысы.  Ош, 2014. 198-202 беттер;
  • Каратаев О. К. Корук жерлер. Сакралдуулук. Хайрахан// Кыргыз жана Карахандар каганаттары. Көөнөрбөс издер. Бишкек, 2014. 237-243 беттер;
  • Каратаев О. К. Эренак-бек – Сибирь кыргыздарынын мамлекеттик жана саясий жетекчиси// Кыргыз  каганаты түрк мамлекеттүүлүгүнүн алкагында. Борбордук Азиядагы Улуу Кыргыз каганатынын түптөлгөндүгүнүн 1170 жылдыгына арналган II Эл аралык Конгресси. -Бишкек, 2014., 124-132 беттер;
  • Каратаев О.К. Кыргыздардын уруулук эн тамгалары жана функциялары//Оразбаевские чтение. Международный Конгресс посвященный 95-летию академика С.Оразбаева. - Алматы, КазНУ им. Аль Фараби, 2014. С.34-42;
  • Karatayev O. K. KIRGIZLAR VE OYRATLAR: ÇOROSLAR - CUNGAR ADI NERDEN GELMİŞTİR\\ Karadeniz araştırmaları dergisi. Ardahan: 2014.  № 23. –S.12-16;
  • Karatayev O. K. Фуюйские кыргызы\\ Karadeniz araştırmaları dergisi. Ardahan: 2014.  № 22. S. 23-31. Тürkiye;
  • Каратаев О. К. Этнолингвистические значение экзоэтнонима“бурут”\\ Материалы международной конференции II Аргынбаевское чтение. - Алматы, КазНУ им. Аль Фараби. -Бишкек, 2014. С.36-46;
  • Каратаев О. К. Байыркы түрктөрдүн Умай-энеге болгон ишенимдери\\ Кыргыз  каганаты түрк мамлекеттүүлүгүнүн алкагында. Борбордук Азиядагы Улуу Кыргыз каганатынын түптөлгөндүгүнүн 1170 жылдыгынаарналган II Эл аралык Конгресси. -Бишкек, 2014., 470-474 беттер;
  • Каратаев О. К. “Манас” эпосундагы айрым этностук аталыштар: катагандар, каңды, бууралар\\ Вестник КГПУ им. И. Арабаева. -Бишкек, 2014. –С. 70-74;
  • Каратаев О. К. Кыргыз-огуз тарыхый- этникалык байланыштарынын элдик оозеки чыгармаларда чагылдырылышы(“Манас” эпосунун материалдарынын негизинде)\\ Жүсүп Мамай: заманыбыздын залкар манасчысы. –Бишкек, 2014, 70-74 беттер;
  • Каратаев О. К. Манасчы Жүсүп Мамайдын варианттарындагы айтылган “Ойрот”, “чорос”, “жунгар” этнонимдеринин маанилери\\ Жүсүп Мамай: заманыбыздын залкар манасчысы. –Бишкек, 2014, 176-180 беттер;
  • Каратаев О. К. Орхон-Енисей жазма эстеликтериндеги мамлекеттик-башкаруу тууралу маалыматтардын чагылдырылышы жана титулдар\\ I Эл аралык “Түрк элдеринин мамлекеттик-башкаруу салты” Конгресси. -Бишкек, КТМУ, 2014, 55-56 беттер;
  • Karatayev O. K. Tarbagatay Kırgızları ve Kökeni\\ Siberian Studies (SAD) 1.3. (2014): 1-16. Türkiye;
  • Каратаев О. К. Фу-юйские кыргызы\\ Материалы  международной научно-теоретической конференции “Традиционная и современная казахская этнология” приуроченной 80-летию КазНУ им. Аль Фараби.–Алматы., 29-март, 2014. С. 76-83;
  • Каратаев О. К. Т.Сатылгановдун чыгармаларындагы ономастикалык маалыматтар\\ Тоо булбулу – Токтогул. –Бишкек. 2014, 45-49 беттер;
  • Каратаев О. К. Енисей кыргыздарындагы кыштым институту\\ Вестник КазГПУ. Серия. Исторические и социально-политические науки. -№ 4 (43), 2014. Алматы, -С. 20-24;
  • Karatayev O. K. SARI UGURLAR (YUYGU) İLE YENİSEY KIRGIZLARI ARASINDAKİ ETNOGETIK BAĞLAR\\ DOI: 10.7816/idil-03-12-07 İDİL, 2014, Cilt 3, Sayı 12, Volume 3, Issue 12; 
  • Каратаев О. К. Еренак-бек\\ Кыргыз Кодекси. –Бишкек, 2015. 45-57 беттер;
  • Каратаев О. К. Кыргыздардагы Умай- эненин культу\\ II Антропологиялык (этнологиялык) Конгресс. –Бишкек, 2015, 123-130 беттер;
  • Каратаев О. К. Гейдар Алиев глазами кыргызских историков\\ Конгресс посвящённый 95-летию со дня рождения общенационального лидера Г.Алиева. –Баку, 2015. С. 234-243;
  • Каратаев О. К. Енисей кыргыздарындагы Кыштым институту\\ Вестник КазПУ им. Абая. –Алматы, 2015. С. 11-14;
  • Каратаев О. К. Жүсүп Мамайдын “Манасындагы” конурат, найман, катаган урууларынын эскерилиши. Вестник Нарынского университета.- Нарын, 2015, - 123-129 беттер;
  • Каратаев О. К.Эренак-бек енисейлик кыргыздардын мамлекеттик-саясий жетекчиси.Түштүк Сибирдеги саясий кырдаал. XVII к. орто чени\\ Полот-хан жана анын доору. - Кызыл-Кыя, 2015, 34-43 беттер;
  • Каратаев О. К. Кыргыз эн тамга белгилери жана алардын функциялары\\ Оразбаевские чтение. Международный Конгресс посвященный 95-летию академика С.Оразбаева. - Алматы, КазНУ им. Аль Фараби, 2015.-С.34-42;
  • Каратаев О. К. Түрк-монгол дүйнөсүндөгү салттуу күрөш жана анын тарыхый-этнографиялык башаты\\Түрк элдеринин салттуу спорттук оюндары. I Эл аралык Симпозиумдун материалдары. -Бишкек, КТМУ, 2015, 65-70 беттер;
  • Каратаев О. К. Каратегин (Жергетал) жана Мургаб кыргыздары: этностук курамы жана локалдашуусу. 1-макала\\Түрк Евразиясындагы жалпылык жана өзгөчөлүк. Түрктөрдүн заманбап жалпы жана чөлкөмдүк тарыхынын методологиясынын көйгөйлөрү. –Б.: 2015. 105-111 бб. ISBN – 978-9967-12-525-5;
  • Каратаев О. К. Каратегин (Жергетал) жана Мургаб кыргыздары: этностук курамы жана локалдашуусу. 2-макала\\Түрк Евразиясындагы жалпылык жана өзгөчөлүк. Түрктөрдүн заманбап жалпы жана чөлкөмдүк тарыхынын методологиясынын көйгөйлөрү. –Б.: 2015. 111-119 бб. ISBN – 978-9967-12-525-5;
  • Каратаев О. К.Профессор В.Я.Бутанаевдин кыргыздардын этностук тарыхы боюнча консепциясына сүртүмдөр\\Энесайлык данакер этнограф. Хакас элинин чыгаан этнографы, т.и.д., проф. В.Я.Бутанаевдин 70 жылдык мааракесине арналган жыйнак. –Б.: 2016. 74-81 бб. ISBN 978-9967-12-553-7;
  • Каратаев О.К. Кыргыз Каганатындагы Кыштым институту//Известия ВУЗов. № 11. 2016. 128-131. Рецензент Т.К.Чороев (Чоротегин)
  • Каратаев О. К. Кытай кыргыздары: этностук курамы жана жайгашуу ареалы\\Борбордук Азияны дүңгүрөткөн улуттук боштондук көтөрүлүшкө 100 жыл. 1916-жылкы көтөрүлүштүн 100 жылдык мааракесине арналган илимий жыйындардын баяндамалары, макалалар, архивдик ж.б. маалыматтар. -Б.: 2016. 117-126 бб. ISBN 978-9967-12-552-0;
  • Каратаев О. К. Фергана кыргыздары жана алардын локалдашуусу//Жүсүп Мамай жана кыргыз элинин манасчылык салты. –Б.: 2016. 316-332 беттер. ISBN 978-9967-12-567-4;
  • Каратаев О. К. Чыгыш Түркстандын долондору жана кыргыздар//Ала-Тоодогу заманбап этнография көйгөйлөрү. Кыргыздын тунгуч этнографы айымы Какен Мамбеталиеванын (1936-1984) 80 жылдык мааракесине арналган жыйнак. –Б.: 2016. 84-89 беттер. ISBN 978-9967-12-547-6;
  • Каратаев О. К. Фу-ю (фуюй) кыргыздар жана алардын теги жөнүндө// Борбордук Азияны дүңгүрөткөн улуттук боштондук көтөрүлүшкө 100 жыл. 1916-жылкы көтөрүлүштүн 100 жылдык мааракесине арналган илимий жыйындардын баяндамалары, макалалар, архивдик ж.б. маалыматтар. -Б.: 2016. 266-277 бб. ISBN 978-9967-12-552-0;
  • Каратаев О.К. Энесай кыргыздары жана монголдордун Алтан-хандар мамлекетинин өз ара мамилелери (1567-1688 жж.) //Тайлак баатыр: Эл четинде жоо бетинде. Кыргыз элинин чыгаану уулу Тайлак Рыскул уулунун (1796-1838) 220 жылдык жана залкар акын, дастанчы Абдыкалык Чоробаевдин (1896-1979) 120 жылдык мааракелерине арналган республикалык илимий-тажрыйбалык жыйындын материалдары. Бишкек, 2016. 61-67 беттер. ISBN 978 9967-12-615-2;
  • Каратаев О. К. Орто кылымдардагы кыргыздардын жана огуз-түркмөндөрдүн тарыхый-этностук алакалары (фольклор булактары, эн тамгалардын негизинде)//Жусуп Баласагындын “Куттуу билими” – X-XI кылымдардагы Борбордук Азиядагы мусулмандык кайра жаралуунун күзгүсү. Ж.Баласагындын 1000 жылдыгына арналган жыйнак. –Бишкек, 2016. 294-306 беттер. ISBN 978 9967-12-609-1;
  • Каратаев О. К. Орхон-Енисей жазуу эстеликтериндеги мамлекеттик-башкаруу тууралу маалыматтардын чагылдырылышы жана тиулдар //Türk Devlet Yönetimi Gelenegi. – Bişkek, KTMU, 2016. –S 71-78.  ISBN 978-9967-28-077-9;
  • Каратаев О. К. Кыргыздардын жана огуздардын диний ишенимдеринин пантеону: I El Aralık bayırtadan bügünkügö çeyinki Kırgız-Türk mamilelerinin Simpoziumunun dokladdarı.(Bursa:3-5 May). Uludag Üniversitesi. 2016. 277-287 better.
  • Каратаев О. К. О некоторых кыргызских этнонимах древнего происхождения // Көрүнүктүү кыргызтаануучу Юлий Сергеевич Худяковдун 70-жылдыгына арналган жыйнак /Жооптуу редактор Т.Чоротегин.-Мурас фонду. – «Кыргыз тарых коому» ЭКБсы. –Б.:»Турар», 2017. – 188 б.,- сүрөт. – «Тарых жана мурас» түрмөгү. 82-95 беттер. ISBN 978-9967-15-703-3.
  • Каратаев О. К. Кыргыздардын Түштүк Сибирь чөлкөмү жана этностору менен этногенетикалык, этномаданий, тарыхый байланыштары//Международный Форум “Алтайская цивилизация и родственные народы алтайской языковой семьи (Сборник выступлений и статьей. Бишкек-Чолпон-Ата. 20-22 июля 2017 г.).-Б.: 2017. 126-133 беттер. ISBN 978-9967-15-674-6.
  • Каратаев О. К. Эн тамгалар жана алардын функциялары жөнүндө//Билим жана тарбия. Илимий-педагогикалык журнал.Чыгыш Университети. Efstern Universiti. 3(24), 2017. - C. 292-301.  İSSN 1694-5468.
  • Каратаев О. К. "Манас" эпосунун Түркия Республикасында изилденүү тарыхынан//Жүсүп Мамай жана түрк калктарынын эпостору. Кыргыз Республикасынын баатыры, манасчы Жүсүп Мамайдын чыгармачыл мурасына арналган IV Эл аралык илимий-тажрыйбалык жыйын. Баяндамалар жана макалалар жыйнагы.14.04.2017. -Бишкек, 2017. 249-253 беттер. ISBN 978-9967-32-227-1.
  • Каратаев О. К. Сибирь кыргыздары XVII-XVIII кылымдарда//Кыргызстандын тарыхы. Байыркы мезгилден бүгүнкү күнгө чейин. II том. –Бишкек, 2017. С.138-158. ISBN 978-9967-12-621-3.
  • Каратаев О. К. Фергана өрөөнүнүн жана Памирдин кыргыздары// Кыргызстандын тарыхы. Байыркы мезгилден бүгүнкү күнгө чейин. II том. –Бишкек, 2017.С.158-170. ISBN 978-9967-12-621-3.
  • Каратаев О. К. Изилдөөчү И.Б.Молдобаев жана кыргыз-саха (якут) этномаданий байланыштарынын башаты// Имел Молдобаев жана заманбап кыргыз этнографиясы. Кыргыздын көрүнүктүү этнографы жана манастаануучусу профессор И.Б.Молдобаевдин 75 жылдыгына арналган илимий конференция. Кыргыз Улуттук илимдер академиясы. 18.04.2017. Бишкек, 2017. 69-74 беттер. ISBN 978-9967-32-230-1.
  • Каратаев О. К., Казакбаев А. 940-лет «Дивану» Махмуда Кашгари-Барскани (штрихи к исследованиям востоковеда, профессора Т.К.Чоротегина)//Вестник Казахский национальный педагогический университет имени Абая. КазНУ. Серия «Исторические и социально-политические науки» №4 (55), Алматы, 2017. –С.92-99.
  • Каратаев О. К., Казакбаев А. Д. 940-лет «Дивану» Махмуда Кашгари-Барскани (штрихи к исследованиям востоковеда, профессора Т.К. Чоротегина)//Материалы научно-практической конференции «III АРГЫНБАЕВСКИЕ ЧТЕНИЯ. СОВРЕМЕННАЯ ЭТНОГРАФИЧЕСКАЯ НАУКА И ЕЕ РОЛЬ В МОДЕРНИЗАЦИИ ОБЩЕСТВЕННОГО СОЗНАНИЯ»13-14 апреля 2018 г. Алматы, 2018. С. 85-90.ISBN 978-601-04-3309-0.
  • Каратаев О. К. Улуу инсан, татыктуу устат, үлкөн окумуштуу (казак элинин белгилүү тарыхчысы, профессор Талас Омарбеков агабыздын бейнесине штрихтер)//Материалы международной научно-теоретической конференции «Новые взгляды на историю Казахстана», посвященной 70-летию Почетного академика НАН РК, д.и.н., профессора Таласа Омарбекова. - Алматы, 1 июня 2018 года. С. 5-8.ISBN 978-601-04-3444-8.
  • Каратаев О. К. Кыргыздардагы "Уча" салты жана анын келип чыгышы // Вестник Ошского государственного университета. Специальный выпуск. № 2. "Чыгыш таануу жана африканистиканын актуалдуу маселелери". I Эл аралык илимий-практикалык конференциянын материалдары.- Ош., 2018.230-235 беттер. ISSN 1694-7452.
  • Каратаев О. К., Айтиева Г. А. Д. Г. Мессершмидтин Ортолук Енисейге жасаган илимий сапары жана анын мааниси //Вестник Ошского государственного университета. Специальный выпуск. № 2. "Чыгыш таануу жана африканистиканын актуалдуу маселелери". I Эл аралык илимий-практикалык конференциянын материалдары.- Ош., 2018. 235-242 беттер. ISSN 1694-7452.
  • Каратаев О. К., Жаныбекова К.Р. "Манас" үчилтигинин Түркияда изилдениши //Tanri Daglarının Anadoludaki ilk pröfessor kızı. Bengü. Ankara, 2018. -S.209-217. ISBN: 978-605-9148-82-5.
  • Каратаев О. К. М.Ч.Кожобековдун изилдөөлөрүндөгү Энесай кыргыздарынын этностук тарыхы, этногенезиси жана локалдашуусу//Энесай Кыргыз каганатынын тарыхын изилдеген илимпоз М.Кожобековдун 60 жылдык мааракесине арналган “Кыргыз каганаты тарыхы жана кыргыз таануу маселелери” аттуу Эл аралык илимий жыйындын материалдары. – Б., КМУ. 23.11. 2018. 18-28 беттер. ISBN 978-9967-12-767-8.
  • Каратаев О. К., Жаныбекова К. Р. Фергана жана Памир кыргыздары XIX к. аягы – XX к. баш чендеринде // Энесай Кыргыз каганатынын тарыхын изилдеген илимпоз М.Кожобековдун 60 жылдык мааракесине арналган “Кыргыз каганаты тарыхы жана кыргыз таануу маселелери” аттуу Эл аралык илимий жыйындын материалдары. –Б., КМУ. 23.11. 2018. 141-152 беттер. ISBN 978-9967-12-767-8.
  • Каратаев О. К. Ötüken – сакральная территория древних тюрков Центральной Азии // Материалы международной научно-практической online конференции «ВЕЛИКАЯ СТЕПЬ - ОБЩАЯ ЗЕМЛЯ ТЮРКСКИХ НАРОДОВ» (г. Алматы, 12 декабря 2019г.). C. 24-29.
  • Каратаев О. К. О происхождении титулах “каган”(Qagan) и “жабгу”(Yabgu) // Вестник Кыргызского государственного университета им. И.Арабаева. Специальный выпуск. -Бишкек, 2019. С. 162-175. İSSN 1694-7851.
  • Каратаев О. К. О древних государственно-политических, административных титулах: шаньюй, тархан, буюрук //Тарыхчы жана публицист Т.Чоротегиндин (Чороевдин) 60 жылдык мааракесине арналган “Кыргыз таануу маселелери: Байыркы доордон азыркы мезгилге чейин”. Эл аралык конференциянын материалдары. -Бишкек, 2019. –С.224-232. ISBN 978-9967-15-949-5.
  • Каратаев О. К. Институт тарханства в древности и средневековье //Тарыхчы жана публицист Т.Чоротегиндин (Чороевдин) 60 жылдык мааракесине арналган “Кыргыз таануу маселелери: Байыркы доордон азыркы мезгилге чейин”. Эл аралык конференциянын материалдары. -Бишкек, 2019. –С. 213-224. ISBN 978-9967-15-949-5.
  • Каратаев О. К. “Дивандын” жазылып бүткөндүгүнө 940 жыл (чыгыштаануучу, тарыхчы, этнолог, профессор Т.К.Чоротегиндин изилдөөлөрүнө штрихтер) // Тарыхчы жана публицист Т.Чоротегиндин (Чороевдин) 60 жылдык мааракесине арналган “Кыргыз таануу маселелери: Байыркы доордон азыркы мезгилге чейин”. Эл аралык конференциянын материалдары. -Бишкек, 2019. С.203-213. ISBN 978-9967-15-949-5.
  • Каратаев О. К. Жору уруусунун курамындагы айрым этнонимдердин этимологиясына саресеп // Кыргыздын Жору (Жолжакшы) уруусунун санжырасы. –Бишкек, 2020. 599-610 беттер.
  • Каратаев О. К. О происхождении титула "катун" ("Katun") // Ғалым-этнограф Б.К. Қалшабаеваның 60 жасқа толуына арналған «Ұлы дала кеңістігіндегі этноархеологиялық зерттеулер мен этносаралық қатынастар мәселесі» атты халықаралық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары / жауапты ред. Р.С. Жуматаев. – Алматы: Қазақ университеті, 2020. С. 96-102.ISBN 978-601-04-5128-5
  • Каратаев О.К. Каратаев О. О титуле “Кунчуйум” (Kunçuyum) About the title “Kunçuyum” // Ғалым-этнограф Б.К. Қалшабаеваның 60 жасқа толуына арналған «Ұлы дала кеңістігіндегі этноархеологиялық зерттеулер мен этносаралық қатынастар мәселесі» атты халықаралық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары / жауапты ред. Р. С. Жуматаев. – Алматы: Қазақ университеті, 2020. С. 108-112 .ISBN 978-601-04-5128-5.
  • Каратаев О.К. Об одном титуле енисейских кыргызов "Йарган" (Yargan) // Известия Национальной Академии наук Кыргызской Республики. № 1. 2020. С.134-140. İSSN 0002-3221.
  • Каратаев О. К. О ранее не исследованных титулах Великой степи: урунгу, субаши. // История и культура Великой Степи.Материалы Международной научно-практической конференции. Алматы, 2020. 26-август. С. 165-170. İSBN 978-601-332-876-8.
  • Каратаев О. К. Санжыра жана анын мааниси, зарылчылыгы жөнүндө // Мундуз: тарых жана санжыра. -Бишкек, 2020. Биринчи чыгарылышы. 11-19 беттер. İSBN 978-9967-29-319-9.
  • Каратаев О.К. О происхождении и родовом составе кыргызского племени "кыпчак" // Известия Национальной Академии наук Кыргызской Республики. № 3. 2020. С.131-142. İSSN 0002-3221.
  • Каратаев О.К. Ещё раз о сакральной местности Ötüken: история вопроса и современная интерпретация // Народы и религии Евразии. Барнаул, АлтГУ. 2021, Том.26, № 1. - С. 37-63. ISSN 2542-2332 (Print), ISSN 2686-8040 (Online).
  • Каратаев О.К. Функции государственно-административных и военных титулов енисейских кыргызов: tutuk, sangun (tuo-tuok, sanggun) // Известия Национальной Академии наук Кыргызской Республики. № 1. 2021. С.112-125. İSSN 0002-3221.
  • Каратаев О.К. Кыргыздын Жору уруусу тууралу // Кыргыздын Жору (Жолжакшы) уруусунун санжырасы. –Бишкек, 2019. 720-727 беттер. İSBN 978-9967-480-37-7.
  • Каратаев О.К. Жору уруусунун эн тамгалары: Жору уруусунун эн тамга белгилеринин түпкү маанилери жөнүндө // Кыргыздын Жору (Жолжакшы) уруусунун санжырасы. –Бишкек, 2019. 727-737 беттер. İSBN 978-9967-480-37-7.
  • Каратаев О.К. О происхождении титула «Каган» // Сб. статьей Междун. научно-практической конференции (19-июня 2021 г., Бишкек) «Философия культуры: кыргызское бытийствование и способ бытия Запада и Востока», посвященной 60-летию мыслителя Саветбека Абдрасулова. - Бишкек, 2021. – С. 210-222.
  • Каратаев О.К. О происхождении титула "Катун" (Katun) // Известия Национальной Академии наук Кыргызской Республики. № 2. 2021. - С.81-92. İSSN 0002-3221.
  • Каратаев О.К. Служители культа у енисейских кыргызов // Сборник материалов международной научно-практической onlineконференции,посвященной 30-летию Независимости Республики Казахстан "Республика Казахстан и Евразийское пространство: Современность и перспективы развития". 08 декабря 2021 года. Алматы, 2021. - С. 20-29. ISBN 978-601-346-116-8.
  • Каратаев О.К. Государственное управление енисейских кыргызов: Ичреки (içreki) и Өге (öge). VII-XI вв.// Известия Национальной Академии наук Кыргызской Республики. № 3. 2021. - С.79-87. İSSN 0002-3221.
  • Каратаев О.К. Религиозные деятели енисейских кыргызов (Bögü, Kam) // Тюрко-монгольский мир Большого Алтая: Историко-культурные наследия и современность. Материалы II Международного форума. 30-сентября-3-октября, 2021 г. Барнаул-Горно-Алтайск. Россия. С. 140-145. ISBN 978-5-7904-2597-4.
  • Каратаев О.К. О титулах в государстве енисейских кыргызов Ичреки и Өге (VII-XI вв. н.э.) //KutBilim. Journal of Social Sciences and Arts. Voume 1, Issue 2 (2021). S. 1-13. Ankara, Turkey. İSSN: 2791-6340.
  • Каратаев О.К. Енисейские кыргызы. Государственно-административные титулы (должности) İçreki и Öge // Вестник Казахского Национального университета им. аль-Фараби. Серия историческая. 1 (104) 2022. -С. 26-33. İSSN 1563-0269 • еISSN 2617-8893.
  • Каратаев О.К., Жаныбекова К.Р. Талас салгылашуусунун Түркиялык изилдөөчүлөрдүн эмгектеринде чагылдырылышы // Talas Savaşı ve tarihi önemi. Талас салгылашуусу жана анын тарыхый мааниси. İstanbul, 2022. S. 295-305.
  • Каратаев О.К. Енисейские кыргызы: происхождение и функции государственного титула "Эльтебер" (Elteber-İltiber) // Ж.Ж.Жакыпбековдун 75-жылдыгына арналган "Кыргызстандын тарыхынын жана тарыхнаамасынын актуалдуу маселелери" аттуу Эл аралык илимий-практикалык конференциянын макалаларынын жыйнагы. Труды факультета истории и регионоведения КНУ им. Ж.Баласагына .№ 12. Атайын чыгарылышы. Бишкек, 2022. -С. 204-215. İSBN 9967-02-217-5.
  • Каратаев О.К., Жаныбекова К.Р. Хакастардын ишенимдериндеги Бөрү //Ж.Ж.Жакыпбековдун 75-жылдыгына арналган "Кыргызстандын тарыхынын жана тарыхнаамасынын актуалдуу маселелери" аттуу Эл аралык илимий-практикалык конференциянын макалаларынын жыйнагы. Труды факультета истории и регионоведения КНУ им. Ж.Баласагына .№ 12. Атайын чыгарылышы. Бишкек, 2022. -С. 198-204. İSBN 9967-02-217-5.
  • Каратаев О.К. Государственно-административный титул "Тегин" (Tegin) у енисейских кыргызов //Известия Национальной Академии наук Кыргызской Республики. № 2. 2022. - С.79-94. İSSN 0002-3221.
  • Каратаев О.К. Ботокара баатыр жана анын доору // Вестник Ошского государственного университета. Научный журнал. Специальный выпуск. Ош.,1922. -С. 306-320. ISSN 1694-7452.
  • Каратаев О.К. Дагы бир ирет "Уча" салты тууралуу // Известия Национальной Академии наук Кыргызской Республики. - № 3. 2022. - С.71-79. İSSN 0002-3221.
  • Каратаев О.К., Жаныбекова К.Р. Бөрү культу жана "эркектер союздары" // ЖАМУнун Жарчысы. 2022. Серия Филология. История. № 3. 43-60 беттер.
  • Каратаев О.К. Шад (Şad) - государственно-административный и политический титул енисейских кыргызов // Вестник ЖАМУ. 2022. Серия. Филология. История.- № 3. - С. 61-74.
  • Каратаев О.К. "Көк бөрү" - кыргыздын улуттук оюну // KutBilim. Journal of Social Sciences and Arts. Voume 2, Issue 2 (2022). S.147-160. İSSN: 2791-6340.
  • Каратаев О.К. "Көк бөрү - национально-спортивная игра кыргызов // Известия Национальной Академии наук Кыргызской Республики. № 2. 2023. - С.73-84. İSSN 0002-3221.
  • Каратаев О.К. Енисейлик кыргыз эрени Чочук Бөру Сангундун куру //Орто кылымдардагы Кыргызстандын жана ага чектеш жайгашкан өлкөлөрдүн аймагындагы саясий, этномаданий процесстер. -Бишкек, 2023. 197-216 бб.ISBN 978-9967-12-960-3.
  • Каратаев О.К., Жаныбекова К.Р. Алай кыргыздарындагы кымыз ичүүнүн эзелки “үлүш” салтынын келип чыгышы, мааниси. “Эркектер союздары” // Известия Национальной Академии наук Кыргызской Республики. № 3. 2023. - С.116-139. İSSN 0002-3221.
  • Каратаев О.К. Өтөлгөлүү өмүр жолундагы изденүүлөр (профессор С.Т.Кайыповдун изилдөөлөрүнө жана жарык көргөн эмгектерине илимий саресеп // Эркин Тоо. № 87 (3536). 31-октябрь, 2023. 9-10 беттер.
  • Каратаев О.К. Ахмед Ташагыл, Ширинбей Алиев. Огузы // Летопись тюркской цивилизации. Том. I. Тюркский мир в VI-XII вв. Коллективная монография. -Барнаул. Издательства АлтГУ, 2023. -С. 307-318.
  • Каратаев О.К. Барс-бек Ынанчу Алп Билге - один из каганов государства Енисейских кыргызов (Смысл и значение государственных титулов и должностей. Вторая половина VII - начало VIII вв).// Политические и социально-экономические и этнокультурные процессы в Евразии в средневековый период. Материалы Международной научной конференции. Барнаул-Бишкек. 8-10 июня 2023 г. С. 29-41. İSBN 978-5-7904-2781-7.
  • Каратаев О.К., Эшназарова З. Б. Боз үйдүн келип чыгышынын тарыхый-экологиялык шарттары //Известия Национальной Академии наук Кыргызской Республики. - № 4. 2023. - С.59-76. İSSN 0002-3221.
  • Каратаев О.К. Еще раз о хэйлуньцзянских (уезд Фу-Юй, КНР) кыргызах //Единство славянских и тюркских народов в истории и современности. Материалы III Международного алтаистического форума Барнаул, 18–20 октября 2023 г. Барнаул, АлтГУ, 2024. С.34-39. ISBN 978-5-7904-2
  • Каратаев О.К., Жаныбекова К.Р. Ещё раз об этнокомпоненте "кыпчак" в составе кыргызов //т.г.д.,профессор Қалыш Аманжол Боранбайұлының 70 жасқа толуына орай «Еуразия кеңістігіндегі этнология мен антропологияның және музеологияның өзекті мәселелері: дәстүрлер мен инновациялар» тақырыбындағы халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. -Алматы, КазГУ им. аль Фараби, 2024. С.32-40.ISBN 978-601-04-6586-2.
  • Каратаев О.К., Жээнбеков Ж. Санжыра тарыхый-этнографиялык булак катары//Известия Национальной Академии наук Кыргызской Республики. - № 1. 2024. С.51-65. İSSN 0002-3221.
  • Каратаев О.К. Улуу инсан, татыктуу устаттын элесине (түрк дүйнөсүнүн таанымал тарыхчысы, профессор Талас Омарбеков агабыздын жаркын элесине арналат)//Талас Омарбеков. Гиратты гүмыр. / жалпы ред. басқ. Ж.Қ. Түймебаев. – Алматы: Қазақ университеті, 2024. Ш. 17. – 483 бет + 24 бет сурет. ISBN 978-601-04-6281-6.
  • Каратаев О.К., Кадыров Т.Д. Кыргызы Узбекистана (Ферганская долина), их локализация и родоплеменной состав в конце ХХ века//Известия Национальной Академии наук Кыргызской Республики. - № 2. 2024. С.64-77. İSSN 0002-3221.
  • Каратаев О.К. Профессор, доктор С.Т.Кайыповдун кыргыз этнографиясын изилдөөгө кошкон салымы//ESSA III. Türk Dünyasına Katkı Sunan Şahsiyetler Sempozyumu (Prof. Dr. Sulayman KAYIPOV’a armağan) 9-10 Kasım 2023 Bişkek / Kırgızistan. Ankara, 2024. S.76-82. ISBN: 978-605-73444-6-5.
  • Каратаев О.К., Кадыров Т.Д. Кыргызы Ферганской долины (узбекская часть Ферганской долины. II половина ХХ в.//Turkic Ctudies Journal. № 3. Vol 6. 2024. Astana. S. 51-69.ISSN (print)2664-5157 ISSN (online)2708-7360.
  • Каратаев О.К., Кадыров Т.Д. Өзбекстандык кыргыздар (Фергана өрөөнү) жана алардын локалдашуусу, уруулук курамы. XIX к. экинчи жарымы – XX к. аяк чендери//Политические, социально-экономические и этнокультурные процессы в Евразии в средневековый период. Материалы II Международной научной конференции, приуроченной к 955-летию написания “Кутадгу Билиг” Жусупа Баласагына. Бишкек-Барнаул, 30-мая – 2-июня 2024 г. С. 344-361. Барнаул, Издательства АлтГУ, 2024. 488 с. ISBN 978-5-7904-2872-2.
  • 2. Латын арибинде жарык көргөн илимий макалалары:
  • Karataev O.K, Kadırov T.D. Histori of settlement end etnic composition of the Kyrgyz on the territory of modern Uzbekistan (Andijan, Namangan, Fergana regions)// Electronic journal of Kazakh history «History and Culture». Almaty, № 2(182) 2024. S.3-14. ISSN 2710-1371.
  • Karatayev O.К. Merkezı Asya’nın Kutsal Bölgesi Ötüken//Схід та Україна. Матеріали міжнародної наукової конференції «Схід та Україна: наукова конференція присвячена пам’яті Ярослава Дашкевича», яка відбулась 17-18 жовтня 2022. Київ, 2022. С. 113-128.
  • Karataev О.К. On The Tıtles In The State Of The Yenıseı Kyrgyzs Ichrekı An
  • Karataev O. K. About ancient political, administrative titles: shanyuy, tarkhan, buyuruk // Journal of History. 2020. № 4 (99). Al-Farabi Kazakh National University. P. 21-33. ISSN 1563-0269. ISSN 2617-8893.
  • Karataev O. K. Title of the Ancient Türks Kagan (Qagan) and Zhabgu (Yabgu) //Journal of History. 2020. № 1 (96). Al-Farabi Kazakh National University. P. 15-25. ISSN 1563-0269. ISSN 2617-8893.
  • Karatayev O. K. Erenak bek - State and Political Leader of the Southern Siberia Kyrgyz in the XVII - XVIII centuries // Making the Kyrgyz: Cambridge Central Asia Forum Series. British Library Cataloging in Publication data. – Cambridge Scientific Publishers. – Cambridge, GB24 UK. 2019. P. 183-199.
  • Karataev O. K. Kyrgyz from Heilongjiang (Fu-YU) of the People’s Republic of China // Al Farabi Kazakh National University. – Journal of History. – No 1 (92). - Almaty. 2019. P. 4-16.
  • Karataev O. The state-political titulatura of nomadic states of the Great Steppe: historical and comparative analysis (IV-X centuries) // Journal of History.  2019. № 3 (94). Al-Farabi Kazakh National University. P. 4-13.
  • Karatayev O. K. Tarim toyları // Ortak Miras. - Ankara, 2018. S. 61-73. İSBN 978-605-81830-0-1.
  • Karatayev O. K. Sibir Kırgızlarının Devlet ve Siyasi Yöneticisi: Erenak Bek // BİLİG. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. Journal of Social Sciences of the Turkic World. Sayı: 85 Bahar'18. Ankara, 2018. S. 283-297. İSSN 1301-0549.
  • Karatayev O. K. Kırgızlardaki ‘Uça’ geleneği ve onun otaya çıkışı // Энесай Кыргыз каганатынын тарыхын изилдеген илимпоз М.Кожобековдун 60 жылдык мааракесине арналган “Кыргыз каганаты тарыхы жана кыргыз таануу маселелери” аттуу Эл аралык илимий жыйындын материалдары. –Б., КМУ. 23.11. 2018. 220-224 беттер. ISBN 978-9967-12-767-8.
  • Karatayev O. K. Kırgızistan’da Ortak Türk Tarihi ve Müfredatı Üzerine görüşler// Milletlerarası Türkiye Özbekistan Münasebetleri Sempozyumu. Kastamonu. 2018. –S. 35-39.
  • Karatayev O. K.: Umaraliyev E. Cult Umaı-Ene among the Kyrgyz // Journal of histori Al Farabi Kazakh National Universiti. № 3 (90) 2018.  s. 3-8.ISSN 1563-0269.Индекс 75871; 25871.
  • Karatayev O. K., Janıbekova K.R. Halk Bilimi Kaynaklarına göre Anlatılar Çerçevesinde Kırgız ve Oguzlar arasindaki Tarihi Etnik İlişkiler.  Millî Folklor 119 (Güz 2018):  S.17-30. ISSN 1300-3984; e-Milli Folklor ISSN 2146-8087.
  • Karatayev O. K. Siberiya Türkleri ve Kırgızlardaki Uça geleneği. II Uluslararası Tirk Kültürü ve Tarihi Sempozyumu. 01-02 Kasım. Yeditepe Üniversitesi. İstanbul. 2018.  S. 45-49.
  • Karataiev O., Ali Rza Tosun. Comparing dīvānu Lugāti’t-Türk and lexicon in accordance with beginning letter aleph// Al-Farabi Kazakh National Universiti.  Journal  of history. №3 (86). Алматы «Қазақ университеті». 2017.  P. 27-34.  ISSN 1563-0269.
  • Karatayev O. K. Türklerin (Kırgızların) Umay-Ana Kültü //ULUSLARARASI TAŞKÖPRÜ POMPEİPOLİS BİLİM KÜLTÜR SANAT ARAŞTIRMALARI SEMPOZYUMU TAM METİN KİTABI. Kastamonu,10-12 nissan. 2017. S.2331-2338.
  • Karatayev O. K. THE STRUGGLE OF THE SIBERIAN KYRGYZS AGAINST THE RUSSIANS AND MONGOLS IN XVIII CENTURY// Al-Farabi Kazakh National Universiti.  Journal  of history. №1 (88). Алматы «Қазақ университеті». 2018.  P. 5-11. ISSN 1563-0269.
  • Кaratayev O. K. Kurt türklerin sembolüdür. Türk, Başkort, Börü etnik İsimleri hakkında\\ Bir Fikir Haraketinin Yüz Yılı. Türk Oçakları Uluslararası sempozymu. Bildiriler. 2012, İstanbul. S. 527-535.
  • Karatayev O. K. KIRGIZLAR VE OYRATLAR: ÇOROSLAR - CUNGAR ADI NERDEN GELMİŞTİR\\ Karadeniz araştırmaları dergisi. Ardahan: 2014.  № 23. S.12-16;
  • Karatayev O. K. Kırgız soylu hotanlar. Mogolistandaki ‘kırgız’ Etnoyimltri ve toponimleri. Karadeniz dergisi. 2015 (26). S.34-40.
  • Karatayev O. K. “Ucha” tradition kyrgyz  kulture end its historical - Ethnographic counterparts\\ Karadeniz dergısı. Yıl 5, Sayı 18. S 88-94.  2013. Tyrkey.
  • Karatayev O.K. Milli güreş: Kırgızların geleneksel beden eğitimi kültürü\\ Международный симпозиум по традиционным и олимпийским видам борьбы. Туркия. 2012. 14-15 сентябрь. С.38-39.
  • Karatayev O. K. Kirgiz tarihi ve  nevruz \\ Turk kulturunde Nevruz uluslar arasi Bilgi Soleni (Sempoziumi). Ankara, 1995.
  • Karatayev O. K. Еtnogenetik relations betveen kirgizes and the middle agesl Nomads uzbeks trides\\ Amir Temur and hiz epoch. ­Tashkent, 1996.
  • Кaratayev O. K. Turk boilarinda Tamgalar ve Еski Kirgiz - Oguz Еtnik Baglantlari\\ Turkler. II. Yeni Turkiye yaylantlari. Turkler. II. Yeni Turkiye yaylantlari. Ankara, 2002. S.123-130.
  • Karatayev O. K. Еski Turk devrindeki kirgiz etnik isimleri\\ Turkler.II.Yeni Turkiye yayinlari. Ankara,  2002.
  • Karatayev O. K.The Seals of Turkish Clans The Seals of Turkish Clans Connections\\ The Turks. Volume 1. Early ages. Ankara, 2002.
  • Karatayev O. K. Kirgizlarin – Oguzlarin (turkmenlerin) tarihi ve etnik baglari (Aktaran M. Kalkan)\\ Sosyal Bilimler dergizi. KTMY. ­ Вişkek: 2003.
  • Каратаев О. К. The İnstitute of Kyshtyms of Kyrgyz Kaganat (Кыргыз каганатындагы Кыштым институту)// Известия ВУЗов Кыргызстана. № 11., 2016.  ISSN 1694- 7681.
  • Каратаев О. К. Kırgızların ve Oguzların dini inançlarının Panteonu: Umay Ana Kültü//Uluslarası Geçmişten Günümüzö Kırgız-Türk İlişkileri Sempozyumu bildirileri. (3-5 Mays, Bursa). Uludag Üniversitesi. 2016. S. 245-251.
  • Karatayev O. K. Türklerin (Kırgızların) Umay-Ana Kültü //ULUSLARARASI TAŞKÖPRÜ POMPEİPOLİS BİLİM KÜLTÜR SANAT ARAŞTIRMALARI SEMPOZYUMU TAM METİN KİTABI. Kastamonu,10-12 nissan. 2017. S.2331-2338.
  • Karatayev O. K. KIRGIZLAR VE OYRATLAR: ÇOROSLAR - CUNGAR ADI NERDEN GELMİŞTİR // Karadeniz araştırmaları dergisi. Ardahan: 2014.  № 23. S.12-16;
  • Каratayev O. K. Damgalar ve Onların İşlevleri (Fonksiyonları)//TÜRÜK. Uluslararası Dil, Edabiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi. 2016 Yıl: 4, Sayı: 8. Sayfa: 163-179.  ISSN: 2147-8872.
  • Karatayev O. K. Halk Edеbiyatına Göre Kırgız ve Oğuzlar Arasındaki Tarihi-Etnik İlişkiler//I Millenlerarası Türkiye-Azerbaycan Münasebetleri Sempoziyumu Bildiri Kitabı (12-14 Маyıs 2016). Sayfa: 175-179.   ISBN 978-605-60274-2-0.
  • Karatayev O. K. Türkiye ve Kırgızistan’ın eğitim alanıdaki ilişkileri ve geleceği//Uluslararası Türk düniyasında İlmi Araştırmalar Sempozyumu Kitabı (29-31 Mayıs 2016). Sayfa. 370-376.  ISBN 978-605-4697-02-1.
  • Karatayev O. K. Sari Uygurlar ve loplularin Kirgizlarla Etnik Iliskileri\\ Dunden Bugune Ipek Yolu: Beklentile ve Gercekler. Istanbul, 2008. S. 45-50;
  • Karatayev O. K. Türk kaganlıklarında ve bügünkü türk devletlerının yönetim sistemindeki genellemeler\\21 yüz yılda türk düynçösü. Uluslararası simpozium bildirileri. 02-05 aralık 2010. Lefke. K.K.T. S. 28-32.
  • Karatayev O. K. Tarbagatay Kırgızları ve Kökenleri // Türk dünyası Tarih kültür dergisi İstanbul, Ekim -  2013, Sayı 322,- S.58-63;
  • Karatayev, Olcobay; Yılmaz, Mehmet Serhat; Yakuboğlu, Cevdet. “Dîvânu Lugâti 't-Türk” Adlı Eserin Tamamlanmasının 940. Yıldönümü: Şarkiyatçı, Tarihçi, Antropolog Prof. Dr. Tınçtıkbek K. Çorotegin’in Araştırmaları (940th Anniversary of the Completion of “Dîvânu Lugâti 't-Türk”: Researches of Orientalist, Historian, Anthropologist Prof. Dr. Tınçtıkbek K. Çorotegin) // Alınteri Sosyal Bilimler Dergisi. - Kastamonu Üniversitesi, 2017. - Volume 1 (2). pp. 89 - 99. - ISSN 2564-6583.
  • Karatayev O. К. Kırgızlar ve Lakayların etnik ilişkileri//TÜRÜK. Uluslararası Dil, Edabiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi. 2016 Yıl: 4, Sayı: 7. Sayfa: 104-117.  ISSN: 2147-8872.
  • Karatayev O. K. Kırgız soylu hotanlar. Mogolistandaki ‘kırgız’ Etnoyimltri ve toponimleri\\ Karadeniz dergisi. 2015. S. 35-43.

Редакторлук кылган эмгектеринин тизмеси

түзөтүү
  • Энесай Кыргыз каганатынын тарыхын изилдеген илимпоз Муратбек Кожобековдун 60 жылдык мааракесине арналган “Кыргыз каганаты тарыхы жана кыргыз таануу маселелери” аттуу эл аралык илимий-тажрыйбалык жыйындын материалдары (КМУ, Бишкек, 23.11.2018) / Илимий редакторлор Т.К.Чоротегин, О.К.Каратаев. – Бишкек: MaxPrint басмасы, 2018. – 378+ii б., сүрөт. – И. Арабаев атындагы КМУ. – “Кыргыз Тарых Коому” эл аралык коомдук бирикмеси. – “Мурас” фонду. – “Тарых жана мурас” түрмөгү. – ISBN 978-9967-12-767-8. (Материалы международной научно-практической конференции, посвященной 60летнему юбилею ученого Муратбека Кожобекова, исследующего историю Кыргызского каганата на Енисее: (КГУ, Бишкек, 23 ноября 2018 г.) / Науч. ред. Т.К.Чоротегин, О.К.Каратаев. – Бишкек: Изд-во MaxPrint, 2018. – 378+iiс., илл. – Кыргыз. гос. ун-т им. И.Арабаева. – Международное общественное объединение «КыргызТарых Коому». – Фонд “Мурас” при Аппарате Президента Кыргызской Республики. – Серия “История и наследие”. The Proceedings of the international scientific conference devoted to the 60th anniversary of Dr. Muratbek Kojobekov, the scholar who studies the history of the Kyrgyz Khaganate in the Yenissei basin: (KSU, Bishkek, 23 November 2018) / Edited by T. Chorotegin, O.K.Karatayev. – Bishkek: MaxPrint Printing House, 2018. – 378+ii p., ill. – The Kyrgyz State University named after I.Arabayev. – The Kyrgyz History Society International Public Association. – The Muras Foundation under the Office of the President of the Kyrgyz Republic. – The History and Heritage Series. )
  • Karatayev O. K. Erenak bek - State end Polinikal Leader of the Souzhem Siberia Kyrgyz in the XVII-XVIII senturies // Making  the Kyrgyz. Kambridge Sentral Asia Forum series.British library Catlogung in publikatsıon data.Kambridge Skientifik publishers.-Kambridg, GB24 UK. 2019. -s.183-199.

Булактар

түзөтүү
  1. https://www.azattyk.org/a/29616261.html