Зарафшан (шаар)

Зарафшан — Навои облусунда жайгашкан шаар. Шаар 1965-жылы негизделген. Зарафшан Кызылкум чөлүндө жайгашкан. Калкы 86 500 кишиден ашуун (2023).

Шаар Заравшан Өлкө ӨзбекстанӨзбекстан Облус Навои облусуНавои облусу Координаттар 41°34′ с. ш. 64°12′ в. д. Аким Рахманов Назирбек Исраилович Тарыхы жана Географиясы Негизделген күнү 1965 Аянты 20 км² Борборунун бийиктиги 400 ± 1 м Убакыт аралыгы UTC+5 Калкы Расмий тили өзбек Калкы 86 500 адам (2023) Сандык идентификаторлор Телефон коду +998 79 Почта индекси 210300 Расмий сайты http://www.zarafshon.uz/  (өзб.)

Тарыхы

Шаардын кире бериш жери.

1958-жылы Самарканд геологиялык изилдөө тобу бул аймакты (Букантoо, Тамдитоo жана Мурунтоо тоолору, Кызылкум чөлү) изилдей баштаган. Бул аймакта алтын жана уран кендери табылгандан кийин СССРдин Орто машина куруу министрлиги Кызылкум аймагын өздөштүрүү жана аны ири тоо-кен өнөр жай борборуна айландыруу боюнча дароо буйрук чыгарган.

Шаардын курулушу 1960-жылдардын башында башталып, СССР тараганга чейин уланган. Шаардын расмий негизделген жылы 1965-жыл деп эсептелет. 1967-жылы 16-январда Зарафшан шаар тибиндеги кыштак статусун алган. СССР тараган мезгилде шаар типтүү советтик (3, 4, 5, 7 жана 9 кабаттуу) үйлөрү бар 12 кичи райондон турган. Шаарда 8 орто мектеп, 21 бала бакча болгон.

Алгач шаарды Навои тоо-металлургиялык комбинатынын курамына кирген Мурунтоо кенинде жана Бессопан өнөр жай аянтында жайгашкан өнөр жайлык алтын казып алуу объектилерин тейлеген жумушчулар жашашкан. Мурунтоо кенинде алтын өндүрүү СССРдин жалпы алтын өндүрүшүнүн 30% га жакынын түзгөн.

Навои атындагы тоо-металлургиялык комбинаттын эң ири бөлүмү Зарафшан шаарында жайгашкан. Ал Борбордук кен башкармасы болуп саналат жана 29 негизги жана көмөкчү бөлүмдөрдү камтыйт. Борбордук кен башкармасынын негизги милдети — баалуу металлдардын (алтын, күмүш) кендерин иштетүү жана аларды казып алуу болуп саналат.

1991-жылы Өзбекстан эгемендүүлүккө ээ болгондон кийин шаарда жана ага чектеш өнөр жай аймактарында жаңы ишканаларды жана жаңы өнөр жай объектилерин куруу улантылды, анын ичинде:

• «СКВЗ» шахтасы;
• «Ауминзо-Амантой» шахтасы;
• № 5 гидрометаллургиялык завод;
• № 7 гидрометаллургиялык завод;
• Кызылкум фосфорит комплекси;
• «Зарафшан айнек» ишканасы;
• «Агама» трикотаж фабрикасы жана башкалар.

Шаар калкынын көпчүлүк бөлүгү Навои тоо-металлургия комбинатынын курамына кирген ишканаларда жана өнөр жай объекттеринде иштешет.

Географиясы

Шаар Кызылкум чөлүнүн борбордук бөлүгүндө, өлкөдөгү эң ири “Мурунтоо” алтын кенинен 30 км алыстыкта ​​жайгашкан.

Өнөр жайы

• «НКМК» ДК Борбордук кен башкармасы (алтын, күмүш, металл эмес курулуш материалдарын казып алуу).
• "Кызылкум фосфорит комплекси" ЖЧК
• "Узкимсаноат" АК (фосфорит концентратын казып алуу)
• "НГМК" ДК Зарафшан курулуш башкармалыгы (курулуш),
• «НГМК» мамлекеттик ишканасынын «Агама» ПТФ (кийим өндүрүшү).

Инфратүзүмү

Шаарда Амударыядан суу түтүктөрү (250 км.ге жакын түтүкчөлөр), 12 кичирайондук турак-жайлар совет доорундагы архитектуралык долбоорлор боюнча жакшыртылган, маданият (маданият үйү, чыгармачылык борборлор), спорттук (стадион, бассейн, спорт залдары жана спорт комплекстери), соода (дүкөндөр, базарлар, соода борборлору), медициналык жана башка мамлекеттик мекемелер, жасалма өсүмдүктөр жана бакчалар бар.

Спорт

«Кызылкум» футболдук клубу Өзбекстандын Профессионалдык футбол лигасында 2000-жылдан бери ойноп келет (эң жогорку жетишкендик 2002-жылдагы сезондо 3-орун болгон).