Кербен (шаар)

Кербен — Кыргызстандын Жалал-Абад облусунун Аксы районундагы шаар жана райондун борбору.

Шаар Кербен Герб Өлкө КыргызстанКыргызстан Облус Жалал-Абад облусуЖалал-Абад облусу Район Аксы району Координаттар 41°30′ с. ш. 71°45′ в. д. Мэр Эрнист Зияйдинов Тарыхы жана Географиясы Негизделген күнү 1930 Мурунку аталышы Караван Аянты 0,99 км² Борборунун бийиктиги 1 200 м Убакыт аралыгы UTC+6 Калкы Расмий тили Кыргыз тили Калкы 29 792 адам (2020) Улуттук курамы Кыргыздар (88,5%), Өзбектер (10,1%), Башка улуттар (1,4%) Диний курамы ислам, христиан Этнохороним Кербендик, Кербендиктер Сандык идентификаторлор Телефон коду +996 (3742 шаардык) Автоунаа коду 04, D Расмий сайты Kerben.aksy.kg  (кырг.)

ААББТ коду ― 41 703 211 610 010.

Калкы — 29 792 адам (2020-жылы).

Географиясы

Ныязалы көчөсү, Маданият үйүнүн жанындагы, куралдуу күчтөрдүн зоотолгон техникасынын эстелиги

Кербен шаары Жалал-Абад облусунун борбору, Жалал-Абад шаарынан 220 км, Таш-Көмүр шаарындагы темир жолдон 60 км аралыкта, облустун түндүк-батыш тарабында жайгашкан.

Аксы районунун борбору болуп эсептелет. түштүк–батыш тарабынан Өзбекстан Республикасы, түштүк–чыгыш тарабынан Кош-Дөбө айыл аймагы, түндүк тарабынан Жерге-Тал жана Кашка-Суу айыл аймактары менен чектешет.

Чек ара сызыгынын узундугу – 44 км., чечилбегени – 7,7 км. Ички асфальт жолдун узундугу – 42 км. Тротуарлар – 22 км. Чарбалар аралык канал – 54 км., ички каналдар – 47 км., ички арыктар – 214 км. Шагал, топурак жолдор – 101 км. Электро линиянын узундугу – 48 км. Суу түтүктөрү – 49 км.

Аймактык рельефи тоолуу, климаты чукул континенталдуу ,жер ачык, күрөң коңур. Жалпы аянты – 16746 га, айыл чарба багытында – 10379 га, бардык айдоо жер – 3275, суулу – 1832, кайракы – 1443, үлүшкө берилген жерлер – 2658 га, суулуу – 1123 га, кайракы – 1535 га

• Күлүк-Дөбө – 443,84 га
• Ак-Дөбө – 699,82 га
• Жетиген – 383,84 га
• Беш-Коргон – 432,72 га
• Питомник – 110,0 га
• Курулуш – Мамай – 600,0 га

Тарыхы

Шаар 1930-жылы; Караван кыштагы болуп негизделген, 2004-жылдын 4-октябрда кыштакка шаар статусу берилип, аталышы Кербен болуп өзгөрүлгөн.

Аксы районунун Кербен айылы Кыргыз Республикасынын Президентинин 04.10.2004-жылдагы № 174 Мыйзамына ылайык Кербен шаарынын статусун алган. Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 05.08.2011-ж. № 451 токтомунун негизинде Кербен шаар башкармасы Кербен шаарынын мэриясы болуп өзгөргөн.

Мэрлери

• Жунусалы Базарбаев 2006 - 2013
• Абдумалик Апсаматов 2013 - 2017
• Нарматалы Эсеналиев 1-фестиваль, 2017 — 2021
• Нурбек Козубаев 2022 - 2023
• Эрнист Зияйдинов 14-март, 2023 — азыркы учурда

Белгилүү инсандары

• Жеңиш Бекболотов — КР ЖК депутаты, райондун акими
• Каныбек Нарбаев - КР башкы архитектору
• Райымбек Мамыров - КР ЖК депутаты, энергохолдинг ишканасынын жетекчиси
• Турсунбек Бекболотов — Профессор
• Гүлнара Тойгонбаева — ырчы
• Ильяс Кудретов — ырчы
• Жаныбек Наралиев — ырчы

Калкы

жылы	1939	1959	1970	1979	1989	1999	2009	2010	2013	2015	2017	2020	2021	2022
адам. (миң)	↗ 2007	↗ 2978	↗ 5879	↗ 9713	↗ 11649	↗ 13929	↗ 14100	↗ 14141	↗ 15400	↗ 25112	↗ 28300.	↗ 29792

Калктын саны – 25112, кожолуктун саны – 6263 (эркектер – 12716, аялдар – 12396)

• кыргыз – 22172
• өзбек – 2533
• орус – 178
• тажик – 86
• татар – 52
• украин – 36
• башка улуттар – 55

Окуу жайлары

Мектептер : жалпы орто – 9, негизги – 1

• Ж.Бөкөнбаев – 72 – мугалим, 1025 – окуучу
• С.Качыкеев – 24 – мугалим, 256 – окуучу
• Т.Уметалиев – 62 – мугалим, 995 – окуучу
• В.Д. Линский – 17 – мугалим, 189 – окуучу
• К.Өмүралиев – 17 – мугалим, 112 – окуучу
• А.Жоробеков – 39 – мугалим, 443 – окуучу
• Н.Мамбетов – 49 – мугалим, 725 – окуучу
• А.Бегимкулова – 20 – мугалим, 196 – окуучу
• Мамай – 11 – мугалим, 54 – окуучу
• Ж.Мавлянов – 57 – мугалим, 586 – окуучу

Атайын окуу жайлар :

• № 69 – кесиптик лицей – 14 мугалим, 12 устат, 160 окуучу,
• АПФ ЖАМУ – 26 мугалим, 410 – окуучу

Мекемелер жана ишканалар

Балдар бакчалары – 8

• № 1 «Жеткинчек» – 23 – тарбиячы, 227 – балдар
• № 2 «Келечек» – 27 – тарбиячы, 205 – балдар
• № 3 «Бүчүр» – 20 – тарбиячы, 145 – балдар
• № 4 «Таң-Шоола» – 12 – тарбиячы, 54 – балдар
• № 5 «Наристе» – 11 – тарбиячы, 73 – балдар
• № 6 «Ак-Куу» – 15 – тарбиячы, 104 – балдар
• № 7 «Алтын балалык» -14- тарбиячы, 55 – балдар
• № 8 «Ак-Дөбө» -100-орундуу 2015-жылдын май айында ишке кирген.

Китепканалар – 13: райондук – 2, айылдык – 3, мектеп арасында – 8. Мончо : коомдук – 5, менчик – 124. Саламаттыкты сактоо мекемелери : Аймактык оордукана – 1. Мекеме ишканалар – 63 АЗС – 5 Скважиналар – 8 Атайын таштандыларды төгүүчү жай – 1 Базар муниципалдык менчикте – 1, жеке менчик – 4 Мечиттер – 12 Вет. сервис – 2 Тех. сервис – 2

Өнөр жай ишканалары

• Мөмө кургатуучу цех – 23
• Машина оңдоочу жай – 10
• Жыгач иштетүүчү цех – 6
• Пилорама – 5
• Ширетүүчү цех – 3
• Тегирмен – 4
• Май чыгаруучу цех – 4
• Пахта тазалоочу цех – 2
• Винцех – 1
• Сүттү кайра иштетүүчү цех – 1
• Пластик чыгаруучу цех – 3
• Тигүүчү цех – 4

Булактар

http://www.nazarnews.kg/news/1661 Archived 2017-06-06 at the Wayback Machine

https://www.super.kg/mobile/kabar/news/142221/

https://sputnik.kg/society/20161208/1030674607/akysyz-ehlektr-ehseptegichter.html

Колдонулган адабияттар

• “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 4-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2012. 832 бет, илл. ISBN 978 9967-14-104-9