Аксы району

Аксы‎»‎ барагынан багытталды)

Аксы району (1992-жылга чейин — Жаңы-Жол району) — Кыргызстандын Жалал-Абад облусундагы район. Административдик борбору — Кербен шаары[3].

Аксы району
Өлкө

Кыргызстан

Административдик борбор

Кербен

Ири шаары

Кербен

Башчысы

Замирбек Сыдыков[1]

Калкы

135 010 адам[2]

Улуттук курамы

кыргыздар — 95,1%
өзбектер — 4,2%
орустар — 0,3 %[2]

Диний курамы

ислам,

Тууралыгы

км

Узундук

км

Картадагы{{{кыргызча аталышы}}}

Телефон коду

+996 3724

Расмий сайты


Географиясы

түзөтүү

Район облустун борбору Жалал-Абад шаарынан түндүк-батыш тарапта, деңиз деңгээлинен 1200 метр бийиктикте, Фергана өрөөнүнүн түндүк четинде жайгашкан.

Аксы району Өзбекстандын Наманган облусунун төрт району менен чектешет (Жаңы-Коргон, Чартак, Үйчү, Үч-Коргон). Аксы районунун Өзбекстан Республикасы менен болгон чек арасынын узундугу 142 км түзөт.

Райондун аймагында азыркы убакта төмөнкү коруктар түзүлгөн жана иштейт:

Кыргызстандын 2009-жылкы элди каттоосу боюнча райондун калкынын саны 113010 адам. Алардын ичинен кыргыздардын саны 107447 адам (95,1 %), өзбектер — 4802 адам (4,2 %), орустар — 305 адам (0,3 %).

 
Аксы районунун түштүгү

Административдик бөлүнүшү

түзөтүү

Райондо 1 райондук маанидеги шаар, 11 айыл аймагы жана алардын курамына кирген 78 айыл бар[4].

Райондук маанидеги шаар жана анын курамындагы айылдар:

Айыл аймактары жана алардын курамындагы айылдар:

Эскертүү: Таш-Көмүр — Жалал-Абад облусунун облустук маанидеги шаары. Шамалды-Сай жана Кызыл-Жар шаар тибиндеги посёлоктору (штп), Теңдик, Кашкулак-Сай, Чүйүт-Сай, Кызыл-Алма жана Кудук-Сай айылдары Таш-Көмүр шаарынын курамына кирет.

 
Аксы районундагы калктуу конуштардын картасы.

Талаш аймактар

түзөтүү

Аксы районунун Өзбекстан менен болгон мамлекеттик чек арасынын бөлүктөрүндө 8 талаш жерлер бар, алардын жалпы аянты 513 га. Чек аранын белгисиздиги эки өлкөнүн жарандары ортосунда болуп чыккан чыр-чатактардын негизги себеби.

2002-жылы Аксы районунда калк менен укук коргоо органдары ортосунда жаңжал чыккан. Калктын талаптарынын бири болуп кыргыз-кытай мамлекеттик чек арасы жөнүндөгү келишимден баш тартуу болгон.

Тарыхы

түзөтүү

Мурда Ош облусунун курамына кирчү. 1990-жылы Жалал-Абад облусуна өткөн. 1992-жылга чейин Жаңы-Жол району деп аталган.

Белгилүү инсандары

түзөтүү

Жеңижок Нүзүп Бий Токтосун Тыныбеков Бекназар Баатыр Алымкан Көксулуу

Бир катар даңазалуу инсандар, илимпоздор, коомдук ишмерлер чыккан.

Алардын арасында тарых илимдеринин кандидаты Туратбек Жоробеков (1946-2016), экономика илимдеринин кандидаты Кадыржан Райымбеков, педагогика илимдеринин доктору Сатканбай Момуналиев, биология илимдеринин кандидаты Максатбек Казакович Мамытбеков, саясат таануу илимдеринин кандидаты Уран Токтоназарович Ботобеков, ж.б. чыккан.

Булактар

түзөтүү